Dlaczego wilki zakradają się do gospodarstw rolnych?
– W Polsce, ale również w innych rejonach Europy, wilki powracają do ekosystemów, w których kiedyś bytowały. Człowiek doprowadził do ich eksterminacji. Populacje wilków zwiększają się dzięki temu, że znajdują się pod ścisłą ochroną. Ludzie na nowo muszą nauczyć się żyć i gospodarować z poszanowaniem ich bliskiej obecności. Szczególnie młode zwierzęta poszukują nowych terytoriów. Można je wtedy spotkać w nietypowych lokalizacjach, np. w pobliżu osiedli i gospodarstw rolnych. Problem pojawia się wtedy, kiedy zwierzęta hodowlane są łatwiejsze do upolowania niż ich naturalne ofiary w lesie. Stąd też biorą się kłopoty.
Dlaczego wilki atakują zwierzęta hodowlane?
– Wilki to zwierzęta, które wykazują cechy oportunistyczne. Przystosowują się więc do okoliczności dla doraźnych korzyści. To dlatego udają się do miejsc, w których mogą łatwo znaleźć pożywienie. Ogólnie rzecz ujmując, wilki unikają ludzi i osiedli tak bardzo, jak tylko mogą, jednak gdy w pobliżu wiosek jest dla nich łatwiejsze do zdobycia pożywienie, będą się tam udawać. Podstawę pokarmu wilków w Polsce, jak i innych rejonach Europy, stanowią ssaki kopytne. Głównymi ofiarami wilków są jelenie, dziki i sarny. Kiedy dostępna jest wystarczająca liczba odpowiednich zwierząt, wilki skupiają się na polowaniu na nie. Kiedy jednak zwierzęta hodowlane są łatwiej dostępne, zamiast na dzikiej zwierzynie wilki skupiają się na nich.
Dlaczego wilki przestały odczuwać strach przed ludźmi? Znane są przypadki wtargnięcia wilków do obiektów inwentarskich.
– Często myślimy, że kiedy widzimy wilki w pobliżu ludzkich siedzib, oznacza to, że wilki tracą strach przed ludźmi. Jednak z naukowego punktu widzenia nie ma dowodów na to, że tak się dzieje, a wręcz odwrotnie. Wilki w całej Europie unikają ludzi i ich osiedli. Młode wilki opuszczają wilcze stada swoich rodziców i eksplorują nowe obszary. Muszą sobie radzić same. Zanim stworzą watahę, częściej polują np. na łatwe do złapania bydło.
Wilki atakują zwierzęta hodowlane. Czy oznacza to, że została przez nie zredukowana populacja dzikich zwierząt?
– Wilki na ogół nie mają dużego wpływu na zmniejszenie liczby dzikich ofiar. To robią ludzie. Problem polega na tym, że polujemy za dużo. Większa liczba ataków wilków na zwierzęta gospodarskie może oznaczać dwie rzeczy. Po pierwsze, wspomnianą niewielką liczebność naturalnych dzikich ofiar. Po drugie, gdy zwierzęta gospodarskie nie są odpowiednio chronione, wilki mogą również nauczyć się je atakować. Jeśli więc chcemy zapobiec atakom na zwierzęta gospodarskie, musimy zrobić dwie rzeczy: po pierwsze, upewnić się, że jest wystarczająca liczba dostępnych dzikich ofiar, po drugie – chronić zwierzęta gospodarskie.
Jak rolnicy mogą bronić się przed atakiem wilków?
– Na szczęście istnieje bogata wiedza na temat ochrony zwierząt gospodarskich przed wilkami. Na przykład w górach, gdzie występują stada owiec, pasterze i psy pilnujące bardzo skutecznie zapobiegają atakom. Na zwykłych pastwiskach (jak na przykład w powiecie mrągowskim) ogrodzenia elektryczne mogą okazać się skuteczne. Ogrodzenie powinno mieć minimalną wysokość 120 cm i składać się z nawet trzech przewodów. Dobrze skonstruowany pastuch elektryczny może zapewnić niemal stuprocentową ochronę przed wilkami. Wykazało to kilka badań. Wilki są bardzo mądrymi zwierzętami i szybko się uczą. Kiedy w płocie pojawią się dziury lub prąd nie przepływa prawidłowo, wykorzystują okazję. Dlatego bardzo ważne jest częste sprawdzanie ogrodzeń. Jeszcze prostszą metodą jest trzymanie zwierząt w nocy w budynkach inwentarskich przy szczelnie zamkniętych drzwiach. Poza zabezpieczeniami – raz jeszcze powtórzę – konieczne jest zadbanie o odpowiednią populację dzikiej zwierzyny, która jest naturalnym pokarmem wilków. Kiedy jej nie ma, wilki nie mają wyboru i zaczną polować na bydło.
Czy wilki są zagrożeniem dla ludzi?
– Wilk nie jest niebezpiecznym zwierzęciem i zwykle boi się ludzi. Przez ostatnie 20 lat, kiedy obserwowaliśmy wzrost liczebności wilków w Polsce, nie został odnotowany ani jeden przypadek zabicia człowieka przez wilki. Zwykle, gdy usłyszą one mowę człowieka, od razu uciekają. Wilk to silne zwierzę. Jeśli poczuje się zagrożony, będzie się bronił. Może się to na przykład zdarzyć, gdy nie może uciec, a człowiek jest blisko. To nie są urocze psy i dlatego konieczne jest trzymanie się od nich z daleka. Jednocześnie powinniśmy nauczyć wilka, aby trzymał się z dala od nas. Musimy chronić nasz inwentarz, tak aby wilk wiedział, że w pobliżu nas nie ma nic do jedzenia.