Od kiedy istnieje obecny status ochrony wilka?
KE podała, że status ochronny wilka ustalono w oparciu o dane naukowe dostępne w czasie negocjacji w sprawie Konwencji w 1979 r. Na podstawie opublikowanej również dzisiaj szczegółowej analizy statusu wilka w UE Komisja proponuje, aby wilk był „chroniony” zamiast „ściśle chroniony”.
Powrót wilków do regionów UE, w których były od dawna nieobecne oraz rosnąca ich populacja na nowych terytoriach doprowadziły do konfliktów, takich jak ataki na zwierzęta gospodarskie oraz konflikty z rolnikami i myśliwymi, zwłaszcza tam, gdzie środki zapobiegania szkodom nie są powszechnie wdrażane. Komisja wspiera władze krajowe i lokalne w zapobieganiu ryzyku ze strony drapieżników lub znacznemu jego ograniczaniu. Różne środki okazały się skuteczne, jeśli zostały właściwie wdrożone i dostosowane do kontekstu lokalnego.
Koncetracja watah wilków stała się realnym zagrożeniem
– Zmiana statusu wilka w ramach Konwencji Berneńskiej, pod warunkiem uzyskania zgody państw członkowskich UE i innych stron Konwencji Berneńskiej, jest warunkiem wstępnym jakiejkolwiek podobnej zmiany jego statusu na poziomie UE. Propozycja w dużej mierze odpowiada stanowisku wyrażonemu przez Parlament Europejski w rezolucji z dnia 24 listopada 2022 r. Komisja w dalszym ciągu wzywa władze krajowe i lokalne do podjęcia niezbędnych działań w obecnych ramach, przy wsparciu UE, dając im jednocześnie jasną perspektywę dalszej elastyczności zarządzania, jeżeli istniejące możliwości okażą się niewystarczające – podaje Komisja Europejska.
Z kolei Ursula von der Leyen, przewodnicząca KE powiedziała, że przywrócenie populacji wilka i zwiększenie jego liczebności to dobra wiadomość dla bioróżnorodności, jednak koncentracja watah wilków w niektórych regionach Europy stała się realnym zagrożeniem, szczególnie dla zwierząt gospodarskich.
Trzeba zmienić status ochrony wilka
– Aby aktywniej zarządzać krytycznymi skupiskami wilków, władze lokalne domagały się większej elastyczności. Poziom europejski powinien to ułatwić, a proces rozpoczęty dzisiaj przez Komisję jest ważnym krokiem. Jestem głęboko przekonana, że możemy znaleźć i znajdziemy ukierunkowane rozwiązania w celu ochrony zarówno różnorodności biologicznej, jak i źródeł utrzymania na obszarach wiejskich – podkreśliła Ursula von der Leyen.
– Komisja będzie w dalszym ciągu wspierać władze krajowe i lokalne w formie środków finansowych i wytycznych mających na celu promowanie współistnienia wilka i ogólnie dużych drapieżników. Inwestycje w środki zapobiegawcze są nadal niezbędne, aby ograniczyć drapieżnictwo zwierząt gospodarskich – dodał z kolei komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius.
Janusz Wojciechowski komisarz ds. rolnictwa podkreślił, że z sygnałów, które docierały do niego od rolników, wynika, że powrót wilków stworzył poważne wyzwania w wielu obszarach, szczególnie dla zwierząt wypasanych.
– Dobra wiadomość dla rolników i społeczności wiejskich! Komisja proponuje zmianę międzynarodowego statusu wilków z „ściśle chronionego” na „chroniony” w oparciu o nowe dane dotyczące zwiększonej populacji i skutków – poinformował Janusz Wojciechowski.
– Dzisiejszy wniosek odzwierciedla te wyzwania w oparciu o dogłębną analizę wszystkich dostępnych danych naukowych i technicznych. Korzystam również z okazji, aby zachęcić państwa członkowskie do pełnego wykorzystania funduszy UE w celu wspierania inwestycji w środki zapobiegawcze, które są niezbędne do ograniczenia zagrożeń dla zwierząt gospodarskich – zaznaczył komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski.
Wzrost populacji wilków z ostatnich 20 lat
Z opublikowanej, szczegółowej analizy wynika, że w ciągu ostatnich 20 lat populacja wilków znacząco wzrosła i zajmuje coraz większe terytoria. Jak wymienia KE w 23 państwach członkowskich UE żyje ponad 20 000 wilków, których populacja i zasięg się powiększają. Ekspansja populacji wilka doprowadziła do narastających konfliktów i szkód w hodowli zwierząt.
Co zmiana statusu ochrony wilka oznacza dla rolników i jaki jest jej cel?
Zmiany statusu mają za zadanie zapewnić wszystkim stronom Konwencji Berneńskiej dalszą elastyczność zarządzania, przy jednoczesnym zachowaniu ogólnego celu prawnego, jakim jest osiągnięcie i utrzymanie właściwego stanu ochrony gatunku.
– Dostępne jest finansowanie UE w celu wsparcia odpowiednich inwestycji we właściwe środki zapobiegania szkodom, które nadal będą niezbędne w celu ograniczenia drapieżnictwa zwierząt gospodarskich – zaznacza KE.
– Komisja Europejska zaproponowała zmianę statusu wilków z „ściśle chronionych” na „chronione” w oparciu o nowe dane dotyczące zwiększonej populacji i skutków jakie wyrządzają wilki, szczególnie w zwierzętach gospodarskich. Zmiana zapisu pozwala na większą elastyczność ochrony w poszczególnych krajach UE. To najwyższy czas żeby zmienić prawo co do zakresu ochrony oraz sposobu szacowania szkód i wypłaty odszkodowań za szkody wyrządzane przez wilki – zaznaczył Jacek Zarzecki, prezes PZHiPBM.
Kiedy status ochrony wilka zostanie zmieniony?
Decyzja w sprawie zmiany statusu ochrony wilka należy teraz do państw członkowskich. Po przyjęciu wniosek zostanie przedłożony przez UE Stałemu Komitetowi Konwencji Berneńskiej.
W zależności od wyniku tych decyzji w Radzie i Stałym Komitecie Konwencji Berneńskiej Komisja byłaby wówczas w stanie zaproponować dostosowanie statusu ochronnego wilka w UE.
Oprac. Dorota Kolasińska na podst. KE