Jaka będzie Wspólna Polityka Rolna po 2027 roku?
Członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej dominuje w dyskusji nad przyszłością Wspólnej Polityki Rolnej po 2027 r. Nawet podczas debaty podsumowującej 20 lat Polski i naszego rolnictwa w Unii Europejskiej był to jeden z ważniejszych tematów.
– Wyzwania przed jakimi stoi polskie rolnictwo w najbliższej przyszłości są co najmniej tak duże jak tuż przed akcesją Polski do Unii Europejskiej – stwierdził Czesław Siekierski, minister rolnictwa, podczas debaty o 20-leciu Polski w UE.
To jak bardzo wstąpienie oddziałuje na polskie rolnictwo widać chociażby po ogromnym wzroście eksportu polskiej żywności. Należy także pamiętać o modernizacji polskich gospodarstw jakie zaszły, w dużej mierze dzięki dotacjom unijnym.
– Ale należy pamiętać też o protestach rolników, a ich przyczyną jest drastyczny spadek opłacalności produkcji. Wynikało to ze znacznego spadku cen produktów rolnych w 2023 przy jednoczesny wzroście cen nawozów, energii, paliw i inflacji. Do tego doszła niepewność związana z Zielonym Ładem, który został wprowadzony przy akceptacji poprzedniego rządu – przekonywał Czesław Siekierski.
Jak zmieni się Zielony Ład?
Minister rolnictw zaznaczył, że podczas dyskusji w UE nad tym jakie ma być polskie i unijne rolnictwo trzeba zastanowić się nad kilkoma ważnymi kwestiami, w tym w jakim kierunku powinny pójść zmiany w Zielonym Ładzie oraz jak jednocześnie zapewniać ochronę środowiska i klimatu, a jednocześnie zapewnić konkurencyjność unijnemu rolnictwu?
W nowej WPR powinny być dotacje dla nowych członków UE, ale też na wzmocnienie polskiego rolnictwa
– Perspektywa rozszerzenia UE o nowe kraje wymaga nie tylko środków dla nowych członków, ale też instrumentów wspierających dostosowanie polskich rolników do funkcjonowania i konkurowania na rozszerzonym wspólnym rynku. Po wyborach europejskich Polska musi stać się ponownie wiodącym i mocnym głosem całej Unii – przekonywał minister Siekierski.
Bezpieczeństwo żywnościowe jest kluczowe
Minister dodał także, że przyszła WPR po 2027 r. powinna mieć kluczowe znaczenie dla zachowania bezpieczeństwa żywnościowego.Podkreślał to także prof. Jerzy Buzek, były premier i wieloletni poseł do PE.
– Wojna w Ukrainie pokazała to dobitnie. Nawet bez ogrzewania można jakoś przetrwać zimę. Ale bez żywności nie da się przetrwać. Dlatego tak ważne jest bezpieczeństwo żywnościowe. A bez naszych rolników go nie zapewnimy – mówił Jerzy Buzek.
– Nie da się tego zrobić bez utrzymania konkurencyjności gospodarstw rolnych. Produkcja żywności musi być prowadzona w sposób zrównoważony i na to muszą znaleźć się środki w przyszłym unijnym budżecie – dodał minister Siekierski.
Dialog strategiczny według Komisji Europejskiej
Z kolei w Sejmie odbył się posiedzenie podkomisji stałej do spraw monitoringu Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej i akcesji nowych państw do Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy, na które resort rolnictwa przedstawił „Informację na temat stanu zaawansowania negocjacji nowej perspektywy Wspólnej Polityki Rolnej po 2027 roku”.
Jak poinformował posłów wiceminister rolnictwa Jacek Czerniak dyskusje na temat nowej perspektywy WPR po 2027 r są na razie w fazie konsultacji społecznych. Przewodnicząca Komisji Europejskiej (KE) Ursula von der Leyen we wrześniu 2023 roku zapowiedziała przeprowadzenie tzw. dialogu strategicznego w sprawie przyszłości rolnictwa. Podsumowanie dialogu ma być opracowane do lata 2024 roku.
– Państwa członkowskie nie zostały zaproszone przez KE do bezpośredniego udziału w spotkaniach związanych z dialogiem strategicznym, jednak obserwują wyniki tych dyskusji – powiedział wiceminister rolnictwa Jacek Czerniak.
Na przełomie września i października Komisja Europejska ma opublikować komunikat w kwestii następnego okresu programowania WPR. Jednak kraj członkowskie żądają, aby ostateczny raport został przedstawiony Radzie przed publikacją, aby mogły one dodać komentarze.
Budżet na rolnictwo i warunki handlu z Ukrainą kluczowe dla naszego rolnictwa
Polska podkreśla na forum Unii Europejskiej, że sytuacja w jakiej będzie powstawał zarys nowej WPR jest dla Polski bezprecedensowa, ze względu na trwającą wojnę w Ukrainie, oraz m. in. fakt, że Ukraina została zaproszona do negocjacji akcesyjnych, oraz zliberalizowany został handel rolny pomiędzy Ukrainą a UE. Skutkiem liberalizacji były poważne zakłócenia na rynkach rolnych krajów przyfrontowych, w tym przede wszystkim Polski. Akcesja Ukrainy do UE, stanowi poważne wyzwanie dla polskiego rolnictwa.
Ważne jest także pytanie o przyszły budżet na rolnictwo. Wynegocjowanie satysfakcjonującego budżetu w ramach kolejnych wieloletnich ram finansowych (WRF) obok uregulowania kwestii handlowych z Ukrainą, będzie sprawą zasadniczą dla rolnictwa i obszarów wiejskich
– Przyszła WPR powinna gwarantować bezpieczeństwo żywnościowe w UE. Nie da się tego zrobić bez utrzymania konkurencyjności europejskich rolników. Myśląc o rolnikach trzeba także pamiętać o niekorzystnych zmianach generacyjnych. Produkcja żywności musi być prowadzona w sposób zrównoważony i na to muszą być środki WPR – tłumaczył posłom wiceminister Czerniak.
Sama WPR nie będzie też wystarczająca dla wsparcia transformacji rolnictwa i utrzymania żywotności obszarów wiejskich – tu konieczne jest zaangażowanie także innych polityk UE. Dla Polski szczególnie ważne będą dostosowania infrastrukturalne (porty, koleje, rozbudowa przetwórstwa) i rynkowe (jak wzmocnione łańcuchy żywnościowe) do konkurowania z Ukrainą na wspólnym rynku.
– Resort rolnictwa bierze aktywny udział w pracach nad nowymi ramami WPR oraz przyszłością polityki spójności po 2027 r. Przygotowujemy projekt stanowiska, który będzie przedmiotem decyzji Rady Ministrów – podsumował Jacek Czerniak.
Paweł Mikos, wk