Czy cła USA rzeczywiście chronią rynek wewnętrzny?
Cła mają chronić amerykański rynek przed rzekomą nieuczciwą konkurencją, której od lat był poddawany. Często w wypowiedziach na ten temat pojawia się wątek Unii Europejskiej i produktów żywnościowych.
Unia Europejska i Stany Zjednoczone są obok Chin, największymi gospodarkami na świecie, które od lat są zaangażowane w liczne relacje handlowe. Jednak w odniesieniu do obrotu żywnością handel między tymi dwoma regionami nie jest tak intensywny, jak mogłoby się wydawać. Jest tak z kilku powodów.
GMO, hormony i antybiotyki – główne różnice w podejściu do produkcji żywności
Jednym z głównych z nich są znaczne różnice w regulacjach dotyczących bezpieczeństwa żywności. Unia Europejska posiada bardzo ścisłe normy dotyczące jakości i bezpieczeństwa żywności, które są nieporównywalnie bardziej rygorystyczne niż te obowiązujące w USA. Sztandarowym przykładem są tu genetycznie modyfikowane organizmy.
W UE obowiązują surowe przepisy dotyczące uprawy i sprzedaży GMO, podczas gdy w USA są one znacznie bardziej powszechne i mniej restrykcyjnie regulowane.
Kolejnym obszarem jest stosowanie hormonów i antybiotyków w produkcji zwierzęcej. W USA powszechną praktyką jest stosowanie hormonów u bydła, aby zwiększyć produkcję mleka i mięsa. Tego rodzaju praktyki są zakazane w UE z powodów związanych z ich wpływem na zdrowie ludzi i dobrostan zwierząt.
Unijna jakość kontra amerykańska swoboda – dwa różne światy kontroli
Poza tym, występują różnice w standardach produkcji i kontroli jakości. Przykładowo, w UE obowiązuje zasada od pola do stołu, która wymaga ścisłej kontroli na wszystkich etapach produkcji żywności. W USA kontrole są mniej intensywne.
Sery i masło – kluczowe produkty europejskiego eksportu do USA
Pomimo to Stany Zjednoczone są dla Unii Europejskiej istotnym partnerem handlowym, czego najlepszym dowodem jest branża mleczarska. Obok win i innych napojów alkoholowych sery są produktem, którego znaczne ilości trafiają za ocean. W ubiegłym roku najważniejszym produktem eksportowym UE do USA pod względem ilości były właśnie one.
Z 1,387 mln kg sera eksportowanego przez wszystkie państwa unijne, około 10% trafiło właśnie do USA. Poza tym, Stany Zjednoczone są również ważnym odbiorcą produkowanego w Unii masła. Z 248 milionów kg masła, które UE wyeksportowała w ubiegłym roku do krajów trzecich, aż 26% trafiło do USA.
Można wręcz śmiało stwierdzić, że Unia Europejska jest jednym z kluczowych dostawców nabiału na rynek amerykański. Następuje to pomimo wymienionych wcześniej różnic w regulacjach dotyczących bezpieczeństwa żywności.
Francja liderem eksportu serów do Stanów Zjednoczonych
Największym eksporterem jest Francja. Odgrywa ważną rolę w eksporcie nabiału do Stanów Zjednoczonych, szczególnie w segmencie serów. Dotyczy to oczywiście najbardziej znanych z nich, jak Brie, Camembert czy Roquefort, które cieszą się dużą popularnością za oceanem. Francja eksportuje do USA również znaczne ilości masła, które jest cenione przez amerykańskich konsumentów za swoją jakość i smak. Może być to zaskakujące, ale na kolejnej po Francji pozycji znajdują się Niemcy.
Znaczna część eksportowanych serów to produkty, które są w pewien sposób unikatowe, co związane jest z posiadanymi przez nie oznaczeniami geograficznymi. Niemcy eksportują za ocean również znaczne ilości mleka w proszku oraz jogurtów. Kolejnym krajem, który eksportuje spore ilości serów dojrzewających jest Holandia.
Wysoki popyt w Stanach Zjednoczonych generują również sery z Włoch, z których najpopularniejszymi są Parmigiano Reggiano, Mozzarella czy Pecorino. Włoskie sery są nieodłącznym elementem wielu amerykańskich potraw. Mniejszym choć również istotnym eksporterem serów jest Dania.
Irlandzkie masło Kerrygold – sukces i zagrożenie związane z cłami
Specyficznym produktem, który generuje znaczące przychody ze sprzedaży do USA jest masło. Jak wspomniano w ubiegłym tygodniu, z UE do państw trzecich trafiło 248 milionów kg masła. Skoro do Stanów sprzedano 26%, to oznacza, że do USA trafiło około 64,48 milionów kg masła.
Wśród największych eksporterów znajdują się Francja, Niemcy, Dania, Holandia, Włochy i Irlandia. Szczególnie ciekawy jest przypadek ostatniego z wymienionych państw. Globalnie ten niewielki kraj jest drugim co do wolumenu eksporterem masła na świecie. Więcej na rynek międzynarodowy wprowadza jedynie Nowa Zelandia.
Przykładowo, według danych z 2023 roku, Irlandia wyeksportowała do Stanów Zjednoczonych masło o wartości około 1 miliarda euro. Stany Zjednoczone są największym rynkiem eksportowym dla irlandzkiego masła, odpowiadając za około 30% całkowitego eksportu tego produktu z Irlandii. Głównym produktem eksportowym jest masło marki Kerrygold, które cieszy się dużą popularnością za oceanem.
Czy europejski rynek zaleje nadmiarowy nabiał? Skutki ceł dla UE
Jednocześnie kazus ten jest dobrym przykładem tego, czym skutkować będą wprowadzane przez Stany Zjednoczone cła. Niesprzedane produkty w pierwszej kolejności trafią na rynek wewnętrzny UE, co spowoduje większą konkurencję cenową. W większości komentarzy dotyczących decyzji prezydenta Trumpa niewiele się o tym wspomina. Więcej mówi się o tym, że efektem ceł będzie niewątpliwy wzrost cen w Stanach Zjednoczonych.
Niemniej ów wzrost dla amerykańskich konsumentów prawdopodobnie będzie oznaczał obniżkę dla europejskich. Zjawisko to bez wątpienia wystąpi przynajmniej krótkoterminowo, a spowodowane będzie zwykłym wzrostem podaży.
Już przed wprowadzeniem ceł do Polski zaczęły trafiać produkty z dość egzotycznych do tej pory państw, jak Hiszpania. W naszym regionie jak na razie jeszcze trudno spotkać duże ilości irlandzkiego masła. Jednak obecnie wydaje się to kwestią czasu. Jak sytuacja ukształtuje się w dłuższym terminie zależeć będzie od dalszego rozwoju wydarzeń.
Nowe wyzwania dla producentów mleka w Europie – co przyniesie przyszłość?
Podsumowując, wprowadzenie ceł na europejski nabiał przez prezydenta Trumpa nie obędzie się bez perturbacji. Nie ma co liczyć, że którykolwiek z większych unijnych producentów mleka w jakiś sposób z tego powodu nie oberwie.
Dla Niemiec, Francji czy Polski, które znajdują się w czołówce europejskich producentów, rodzi się dodatkowo nowe wyzwanie w postaci ograniczenia eksportu i spadku przychodów z powodu zwiększonej konkurencji w Europie. Bez wątpienia oznaczać będzie to konieczność poszukiwania nowych rynków zbytu, których niestety jest coraz mniej. Z kolei przedsiębiorstw z innych państw jest na nich coraz więcej.
Artur Puławski