Komisja Europejska chce umocnić pozycję rolników w łańcuchu dostaw. W jaki sposób?
W połowie grudnia Komisja przedstawiła nowe środki mające na celu wzmocnienie pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności. Obejmują one zmiany we wspólnej organizacji rynków oraz nowe przepisy transgraniczne mające na celu zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych.
Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej podkreśliła, że uczciwość wobec rolników jest kluczowym priorytetem. Jednakże EMB określiło propozycje jako wciąż zbyt powierzchowne, szczególnie w odniesieniu do umów na dostawy mleka. Chociaż EMB z zadowoleniem przyjęła wprowadzenie ogólnounijnych obowiązkowych umów, podkreśliła, że takie umowy będą skuteczne tylko wtedy, gdy będą zawierać, jak określono, „właściwe warunki”. W odróżnieniu od Polski, w krajach Europy Zachodniej, przez lata nie praktykowano zwyczaju zawierania z rolnikami długoterminowych umów na dostawy mleka.
EMB wezwała także do włączenia klauzuli rewizyjnej do umów zawieranych na okres dłuższy niż sześć miesięcy. Umożliwiłoby to rolnikom renegocjację warunków w odpowiedzi na zmiany rynkowe, takie jak rosnące koszty produkcji, lub w razie potrzeby rozwiązanie umów. Rada zażądała ponadto lepszej koordynacji między organami regulacyjnymi w celu zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych, ostrzegając, że obecnym propozycjom Komisji brakuje wystarczającego zakresu.
Unia Europejska ryzykuje całkowitą utratę kolejnego pokolenia rolników
Wedle stanowiska EMB, rolnicy będą mogli kontynuować produkcję tylko wtedy, gdy zostaną wprowadzone uczciwe mechanizmy cenowe. Bez tego UE ryzykuje całkowitą utratę kolejnego pokolenia rolników. Kjartan Poulsen, prezes EMB, określił działania komisji jako „pierwszy ważny krok”, ale niewystarczający, aby rozwiązać głęboko zakorzenione problemy sektora. Podkreślono potrzebę dalekosiężnych reform, które zapewnią rolnikom długoterminowe perspektywy i znacznie wzmocnią sektor. Bez uczciwego ustalania cen i wynagrodzenia nie można rozwiązać wyzwań stojących przed sektorem mleczarskim i rolnym.
Rosyjski rynek mleczarski zaczyna się umacniać. Co z Chinami?
Rosja odnotowuje 20-procentowy wzrost eksportu produktów mlecznych, Chiny dołączają do 5 największych nabywców. Wedle Agroeksportu będącego pod kontrolą tamtejszego ministerstwa rolnictwa, eksport produktów mlecznych wzrósł o 20% rok do roku w ciągu pierwszych 11 miesięcy 2024 roku, osiągając wartość 370 mln dolarów. Wzrost wynikał z dużego popytu na szeroką gamę produktów mleczarskich, przy czym sery i twarogi odpowiadały za ponad 30% przychodów z eksportu. Oznacza to, że Rosja odnotowuje 20-procentowy wzrost eksportu produktów mlecznych, Chiny dołączają do 5 największych nabywców na świecie.
Do kluczowych kategorii eksportu należą fermentowane produkty mleczne (22%), lody (14%), mleko w proszku (11%) oraz mleko i śmietana (9%). W ujęciu wolumenowym rosyjski eksport produktów mleczarskich wyniósł 31 tys. t mleka i śmietanki, co oznacza wzrost o 9% w porównaniu z rokiem poprzednim, natomiast eksport serów i twarogów wzrósł o 23% do 27 tys. t. Eksport mleka w proszku wzrósł o 31% do 18 tys. ton, a eksport lodów o 11% do 14 tys. t. Największymi rynkami rosyjskich produktów mlecznych pozostają Kazachstan, Białoruś i Uzbekistan. Po raz pierwszy Chiny znalazły się w pierwszej piątce największych odbiorców rosyjskich produktów mlecznych, a eksport do tego kraju wzrósł o 70% rok do roku, do 16 mln dolarów.
Podstawowymi produktami eksportowanymi do krajów spoza WNP było odtłuszczone i pełne mleko w proszku oraz serwatka w proszku, których eksport w pierwszych dziewięciu miesiącach roku wzrósł odpowiednio o 26%, 67% i 11%. Rosja zwiększyła dostawy produktów mlecznych do takich krajów, jak Chiny, Algieria, Egipt i Arabia Saudyjska.
Według szacunków Agroexport, do 2030 r. wartość rosyjskiego eksportu przetworów mlecznych może przekroczyć 700 mln dolarów.
Jarosław Malczewski