Od zeszłego roku ARiMR prowadzi monitoring satelitarny pól zadeklarowanych przez rolnika we wniosku o dopłaty bezpośrednie i obszarowe. Robi to za pomocą Systemu Monitorowania Obszaru [Area Monitoring System, w skrócie AMS].
Jak ARiMR śledzi rolnika przez satelitę?
Dzięki zdjęciom satelitarnym ARiMR może obserwować, co dzieje się na danym polu i jakie zabiegi agrotechniczne są tam przeprowadzane. Jak dokładnie wygląda cały proces śledzenia? Otóż system AMS pozyskuje zdjęcia satelitarne, które są wykonywane z dużą częstotliwością, co 3-8 dni. Dzięki temu ARiMR może prowadzić długookresowe obserwacje pod kątem występowania uprawy, wegetacji roślin, zabiegów agrotechnicznych (żniwa, orka, koszenie). Taka ocena jest możliwa, ponieważ tereny orne na zobrazowaniach wyróżniają się kolorystyką w stosunku do terenów pokrytych roślinnością (stałą lub czasową).
Jak tłumaczy ARiMR, analizy można przeprowadzać w stosunku do działki rolnej poprzez budowanie specjalnych wskaźników wegetacji roślin, które pozwalają potwierdzić i ocenić pokrycie obszaru roślinnością oraz w określonych przypadkach fazę rozwojową roślin.
– Gwałtowne skoki tychże wskaźników wskazują na przeprowadzenie w terenie czynności związanych ze zbiorem uprawy czy też przeprowadzeniem innego zabiegu agrotechnicznego (np. orki, która zmieni zarówno sposób prezentacji obszaru na zobrazowaniu jak i spowoduje spadek wskaźników wegetacji roślin). Dzięki temu możliwe jest również określenie przedziału czasu, w którym nastąpiło koszenie (bądź stwierdzenie, że koszenie nie miało miejsca), co jest częstym zobowiązaniem rolników w praktykach rolnośrodowiskowych i ekologicznych – wyjaśnia ARiMR.
Co więcej, ustalane w kolejnych okresach czasu, wskaźniki wegetacji roślin układają się w czasie w wykres, który jak wykazały badania naukowe jest specyficzny dla danego gatunku rośliny. Dzięki temu, analiza kształtu i przebiegu wykresu pozwala na rozpoznanie gatunku lub rodzaju uprawy.
– Rozpoznana w ten sposób uprawa będzie porównywana w przyszłości z uprawą deklarowaną na danej działce przez rolnika, w celu potwierdzenia tej deklaracji – informuje Agencja.
Nie tylko satelita do śledzenia rolnika
Oczywiście nie zawsze ustalenie uprawy dla wszystkich działek rolnych będzie możliwe. W związku z tym, AMS uzupełniany będzie wykorzystaniem również innych narzędzi i usług. W przypadku, gdy niemożliwe okaże się określenie, czy na danej działce rolnej prowadzona jest działalność rolnicza bądź niemożliwe będzie określenie gatunku/rodzaju uprawy, wówczas ARiMR wykorzysta inne źródła umożliwiające weryfikację.
Zamierza na przykład wykorzystać aplikację do wykonywania zdjęć geotagowanych przez rolników (aplikacja funkcjonuje pod nazwą mobilnaARiMR). ARiMR może wysłać do rolnika prośbę o wykonanie zdjęć geotagowanych potwierdzających np. występowanie danej uprawy na polu, istnienie jakiegoś obiektu na polu, zakupu maszyny/urządzenia czy realizacji wybranego zobowiązania. Możliwe będzie również przesłanie zdjęcia dokumentu, który może zostać wykorzystany w sprawie.
Gdzie rolnik może sprawdzić wyniki monitoringu?
ARiMR informuje, że obecnie wyniki z monitoringu wykorzystywane są w kontrolach administracyjnych wniosków obszarowych oraz zostały udostępnione rolnikom w systemie PUE w dedykowanej zakładce Wyniki monitoringu satelitarnego. W zakładce tej znajduje się informacja w zakresie deklaracji działek rolnych w tym zadeklarowanej uprawy oraz informacja na temat potwierdzenia lub braku prowadzenia działalności rolniczej na danej działce rolnej. Syntetyczna legenda oraz komunikaty przypisane do każdej działki informują o wynikach i koniecznych do podjęcia działaniach.
Deklaracja rolnika: zmiany we wniosku o dopłaty bezpośrednie do 15 września 2024
W kampanii 2024 wyniki w tym zakresie będą przekazywane cyklicznie i poza system PUE informacja o potencjalnych błędach w deklaracji będzie widoczna również w eWnioskuPlus. Prezentacja wyników z monitoringu satelitarnego będzie stanowiła element systemu wczesnego ostrzegania rolnika o możliwych nieprawidłowościach w deklaracji. Na podstawie tych wyników rolnik będzie mógł ocenić czy jego deklaracje są aktualne, odzwierciedlają stan na polu, czy niezbędne są zmiany w deklaracji czy wręcz wycofanie określonej powierzchni z wniosku w sytuacji np. wykluczenia przez rolnika danego obszaru z uprawy w bieżącym roku. System wspierającym zarówno po stronie rolnika jak i ARiMR będzie aplikacja do wykonywania zdjęć geotagowanych. Oznacza to, że zarówno rolnik z własnej inicjatywy będzie mógł potwierdzić swoją deklaracje, jak i agencja będzie prowadziła dodatkowe wyjaśnienia w oparciu o źródła alternatywne. Należy podkreślić, że system zdjęć geotagowanych stanowi podstawowe wsparcie dla ostatecznej oceny wyników z monitoringu satelitarnego. W tym roku rolnik ma czas na weryfikację, czy deklaracja jest zgodna ze stanem faktycznym na polu i na ewentualne zmiany we wniosku do 15 września 2024 roku. Taką informację znajdziecie właśnie w zakładce Wyniki monitoringu satelitarnego.
Systemu Monitorowania Obszaru będzie rozszerzany
ARiMR informuje też, że w 2024 roku AMS zostanie rozszerzony o weryfikację upraw i kolejne rodzaje interwencji, gdzie informacja na temat sposobu gospodarowania na gruntach rolnych ma wpływ na spełnienie zobowiązań rolników.
– Co do zasady, AMS znajdzie zastosowanie w odniesieniu do około 35-40% gospodarstw, których działki rolne deklarowane są do wsparcia obszarowego. Pozostałe gospodarstwa jak i warunki ubiegania się o płatność, które nie mogą zostać zweryfikowane przy wykorzystaniu AMS i narzędzi uzupełniających, będą weryfikowane, na wytypowanej do tego celu reprezentacyjnej próbie, z wykorzystaniem tradycyjnych metod kontroli realizowanych bezpośrednio w terenie – tłumaczy ARiMR.
System AMS nie będzie natomiast służył do określania granic działek rolnych. Punktem odniesienia w tym zakresie będzie System Identyfikacji Działek Rolnych, który aktualizowany jest co roku dla połowy kraju na podstawie dużo dokładniejszych zdjęć lotniczych oraz innych źródeł informacji.
oprac. Kamila Szałaj, na podst. gov.pl