Wpływ wojny w Ukrainie na koszty produkcji mleka w UE: prognozy na 2025 rok
Według raportu USDA GAIN, wzmocnienie polityki ochrony środowiska oraz działań na rzecz łagodzenia zmian klimatu może wymagać dodatkowych, często nieproduktywnych inwestycji, które jeszcze bardziej obniżą rentowność hodowli bydła mlecznego.
Przewiduje się, że w 2025 roku wpływ wojny na Ukrainie na koszty produkcji w UE ulegnie osłabieniu. Niemniej jednak Unia Europejska kontynuuje wsparcie dla Ukrainy, co przejawia się m.in. przedłużeniem bezcłowego i bezkwotowego dostępu ukraińskich produktów rolnych do rynku UE do 5 czerwca 2025 roku.
Polska jednym z 6 krajów, które mają kluczowe znaczenie dla sektora mleczarskiego w Unii Europejskiej
Kluczowe znaczenie dla przyszłości europejskiego sektora mleczarskiego będą miały plany strategiczne największych producentów mleka, takich jak Niemcy, Francja, Polska, Holandia, Włochy i Irlandia. Kraje te odpowiadają łącznie za niemal 70% produkcji mleka w UE, a ich podejście do nowych regulacji i środków wsparcia WPR będzie miało istotne konsekwencje dla całego unijnego rynku mleczarskiego.
Francuski sektor mleczarski odnotował pierwszy od lat wzrost produkcji surowca
Francuski sektor mleczarski odnotował w 2024 roku nieznaczny, lecz znaczący wzrost produkcji mleka o 1%, co stanowi pierwsze odbicie po trzech kolejnych latach spadków. W rezultacie całkowita produkcja osiągnęła poziom około 23 mln t, podczas gdy na początku lat dwudziestych XXI wieku wartość ta zbliżała się do 24 mln t.
Za wzrostem produkcji stoją znaczące różnice regionalne. Podczas gdy w niektórych obszarach produkcja wzrosła, południowa i wschodnia Francja odnotowały spadki, które prawdopodobnie są wynikiem wybuchów choroby niebieskiego języka. Pomimo presji inflacyjnej, francuski sektor mleczarski utrzymał swoją stabilność, a kluczowe produkty, takie jak śmietana i sery, w dalszym ciągu cieszyły się dużym popytem. Francuski przemysł mleczarski wykazuje oznaki stabilizacji i umiarkowanego wzrostu. Wysoka konkurencyjność eksportu oraz stabilne ceny skupu mleka sprzyjają optymistycznym prognozom na kolejne lata.
Portugalia na dnie. Najniższe ceny mleka w UE w 2024 roku
Na tle Europy negatywnie wyróżnia się Portugalia. W grudniu 2024 roku średnia cena mleka w Portugalii wynosiła 45,8 centów za kilogram (1,9 zł/kg), co stanowiło najniższą wartość wśród 27 państw członkowskich UE. Była ona aż o dziewięć centów niższa od unijnej średniej.
Według danych Komisji Europejskiej, w styczniu 2025 roku średnia cena mleka w sąsiedniej Hiszpanii wynosiła 47,96 centów za kilogram (1,99 zł/kg). Wartość ta wciąż była poniżej średniej unijnej wynoszącej 54,3 centów (2,25 zł). Z kolei w krajach o wyższych kosztach pracy, takich jak Niemcy i Włochy, ceny mleka przekroczyły 54 centy za kilogram, co świadczy o dużej dysproporcji w wynagrodzeniu producentów w różnych częściach Europy.
Prognozy na 2025: spadek produkcji mleka w UE i zmieniające się preferencje konsumentów
Według prognoz, całkowite dostawy mleka w Unii Europejskiej w 2025 roku osiągną poziom 149,4 mln ton, co oznacza niewielki spadek o 0,2% w porównaniu z zaktualizowanymi szacunkami na rok 2024. Główne czynniki wpływające na tę tendencję, to niskie zyski rolników, regulacje środowiskowe oraz problemy zdrowotne w stadach. Oczekuje się, że malejąca liczba krów mlecznych nie zostanie w pełni skompensowana przez wzrost ich wydajności.
Rok 2025 przyniesie zmiany na rynku mleczarskim w UE, związane głównie z ograniczeniem dostaw mleka i przesunięciem priorytetów produkcyjnych w kierunku serów. Spadające spożycie mleka płynnego oraz produktów takich jak masło i mleko w proszku wskazują na ewolucję preferencji konsumentów i zmieniające się uwarunkowania rynkowe.
Wzrost eksportu sera oraz utrzymujący się popyt na rynkach zagranicznych mogą częściowo zrekompensować te zmiany, jednak konkurencja z innymi producentami, szczególnie w segmencie mleka w proszku, będzie stanowić wyzwanie dla europejskiego przemysłu mleczarskiego.
Jarosław Malczewski