Małe, to jakie gospodarstwo?
Małe oznacza takie, którego wielkość ekonomiczna jest niższa niż 25 tys. euro, a powierzchnia nie przekracza 300 ha. W przypadku rozpoczynających działalność dotyczącą wprowadzania produktów na rynek w ramach tzw. krótkiego łańcucha dostaw, chodzi o tych, którzy chcą sprzedawać produkty w ramach rolniczego handlu detalicznego, sprzedaży bezpośredniej oraz dostaw bezpośrednich. Warunek dotyczący rozpoczynania działalności obejmującej wprowadzanie produktów rolnych na rynek w ramach KŁD uznaje się za spełniony, jeżeli w ciągu 24 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku rolnik nie był zarejestrowany w Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub Inspekcji Weterynaryjnej w związku z rozpoczęciem takiej działalności.
Minimalne przychody
Występowanie o dotacje na rozwój małego gospodarstwa nie jest powiązane z ubezpieczeniem w KRUS. Od sięgającego po tę pomoc wymaga się, aby w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku sprzedał wytworzone u siebie produkty za minimum 5 tys. zł. W przypadku gospodarstw ekologicznych uwzględnia się przychody ze sprzedaży produktów ekologicznych lub produktów w okresie konwersji. Przychód dokumentuje się fakturą VAT lub fakturą VAT RR, wydrukiem paragonu fiskalnego kas rejestrujących, umową kupna-sprzedaży wraz z potwierdzeniem przelewu lub informacją z ewidencji sprzedaży.
Pieniądze będą wypłacane w dwóch ratach. Pierwsza obejmuje 80% wsparcia. O jej wypłatę można wnioskować nie później niż w ciągu 6 miesięcy od zawarcia umowy o przyznanie wsparcia. Pozostałe pieniądze mogą być przyznane dopiero po zrealizowaniu inwestycji.
Premię można wykorzystać na inwestycje budowlane, wyposażenie budynków lub budowli, zakup nowych maszyn i urządzeń oraz zakup wartości niematerialnych i prawnych. Wsparciem nie można sfinansować zakupu środków transportu, chyba że będą to pojazdy wykorzystywane w produkcji rolnej.
Przewidziano, że wydatki na inwestycje oraz koszty ogólne, które nie mogą być wyższe niż 10% pozostałych kosztów, powinny wynieść co najmniej 117,65% kwoty pomocy. Wtedy rolnik może otrzymać wsparcie w pełnej wysokości. Maksymalny dopuszczalny poziom pomocy wynosi bowiem 85% kosztów kwalifikowalnych.
Zaplanuj z głową
Aby uzyskać dotację, trzeba przygotować biznesplan w oparciu o zasoby gospodarstwa. Ważne, aby uwzględnić w nim takie działania, które zwiększą przychód gospodarstwa oraz które zrealizuje się w ciągu trzech lat od roku złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Do biznesplanu załącza się także plan marketingowy. W tym dokumencie trzeba scharakteryzować rynek, na jakim rolnik funkcjonuje i będzie działał. Musi określić w nim swoją bezpośrednią konkurencję oraz potencjalnych klientów, a także opracować prognozę sprzedaży z uwzględnieniem kalkulacji cen i jej wielkości. Pomoc nie może być bowiem przyznana do takiej produkcji, która nie znajdzie nabywcy.
Tworząc biznesplan trzeba mieć na uwadze, że wsparcie na rozwój małych gospodarstw jest mocno powiązane ze wzmocnieniem ich pozycji na rynku. Powinien on uwzględniać takie inwestycje, które doprowadzą do wzrostu wartości sprzedaży produktów rolnych brutto, w tym żywności wytwarzanej w gospodarstwie, co najmniej o 30% i nie mniej, niż wynosi minimalne wynagrodzenie w roku, w którym składany jest wniosek.
Pod uwagę bierze się minimalne wynagrodzenia za pracę obowiązujące w miesiącu, w którym rozpoczął się nabór. Od lipca br. minimalne miesięczne wynagrodzenie wynosi 4,3 tys. brutto, co oznacza, że rolnik, korzystający z premii, musi osiągnąć wzrost przychodów ze sprzedaży wytwarzanych u siebie produktów o minimum 51,6 tys. zł. Wzrost przychodów będzie liczony od kwoty, którą dokumentuje, że jego przychody ze sprzedaży wynoszą minimum 5 tys. zł.
Ten wymóg dotyczy zarówno produkcji ekologicznej, jak i krótkich łańcuchów dostaw. Jeżeli rolnik zainwestował w produkcję i przygotowanie do sprzedaży produktów ekologicznych, wzrost wartości sprzedaży powinien być osiągnięty poprzez sprzedaż w dowolny sposób (ale udokumentowany). Jeżeli zdecydował się na rozpoczęcie działalności w ramach RHD, sprzedaży bezpośredniej albo dostaw bezpośrednich, wzrost powinien być osiągnięty poprzez wybrany łańcuch dostaw.
Osiągnięty poziom przychodu ze sprzedaży produktów rolnych wytworzonych w gospodarstwie jest warunkiem wypłaty drugiej raty pomocy. Ponadto poziom ten powinien być utrzymany co najmniej do upływu 5 lat liczonych od daty wypłaty pierwszej raty pomocy.
Minimum trzy punkty
Podobnie jak w przypadku innego unijnego wsparcia i tutaj określono kryteria wyboru operacji. Poszczególne kryteria są punktowane. Aby wniosek zakwalifikował się do pomocy, trzeba uzyskać co najmniej trzy punkty. Punktowane są:
-
uczestnictwo w systemach jakości (łącznie za to kryterium można uzyskać maksymalnie 5 pkt) unijnych: chronione nazwy pochodzenia, chronione oznaczenia geograficzne oraz gwarantowane tradycyjne specjalności, rolnictwo ekologiczne, chronione nazwy pochodzenia i oznaczenia geograficzne wyrobów winiarskich albo krajowych – integrowana produkcja roślin, „Jakość Tradycja”, QAFP: „Tuszki, elementy i mięso z kurczaka, indyka i młodej polskiej gęsi owsianej”, „Kulinarne mięso wieprzowe”, „Wędliny” oraz QMP;
-
udział w zorganizowanych formach współpracy (3 pkt), tj. bycie członkiem grupy producentów rolnych lub deklaracja członkostwa lub współpracy z taką grupą, która jest związana z profilem działalności rolnika;
-
położenie, co najmniej 50% gruntów użytkowanych przez gospodarstwo na ONW typ górski lub typ specyficzny, strefa II – tylko obszary, w których co najmniej 50% powierzchni użytków rolnych znajduje się powyżej 350 m n.p.m. (2 pkt);
-
udział lub planowany udział w szkoleniu związanym z inwestycją przewidzianą w biznesplanie (2 pkt).
Spośród wnioskodawców, którzy uzyskali taką samą liczbę punktów, pierwszeństwo w otrzymaniu pomocy mają kobiety.
Rolnik musi utrzymać przyjęte na siebie zobowiązania w ciągu minimum trzech lat od wypłaty drugiej raty pomocy oraz prowadzić w gospodarstwie co najmniej ewidencję przychodów i rozchodów. Dotyczy to także kryteriów, za które otrzymał punkty na etapie oceny wniosku.
O dofinansowanie rozwoju małego gospodarstwa nie mogą ubiegać się rolnicy, którzy wnioskowali o „Premię dla młodego rolnika”.
Magdalena Szymańska
fot. M. Szymańska