Od połowy marca trwa kampania składania wniosków o dopłaty bezpośrednie za 2024 r. Wydawało się, że tym razem będzie spokojniej, bo to już drugi rok naliczania dopłat na nowych zasadach.
Dopłaty bezpośrednie: GAEC-i na nowych zasadach
W ciągu tego roku okazało się jednak, że wiele norm i wymogów jest do poprawy. Dotyczy to głównie norm dobrej kultury rolnej (GAEC), które warunkują sięganie po dopłaty. Na moment zamykania tego wydania nie zostały potwierdzone zapowiadane zmiany w GAEC, a o tym, że modyfikację idą jak po grudzie, o czym pisaliśmy w tym artykule: Uproszczenia GAEC-ów idzie jak po grudzie. Co i kiedy się zmieni?.
Warunkowość to jednak podstawowy, obowiązkowy element m.in. płatności bezpośrednich, który wynika z przepisów unijnych, i państwo członkowskie nie może od niego odstąpić. W związku z tym, jak podaje resort rolnictwa, w 2024 r. rolników obowiązywać będą wszystkie normy GAEC (z wyjątkiem normy GAEC 2, która obowiązywać będzie od 2025 r.).
Z zapowiedzi KE wynika, że zmiany mają objąć m.in. uproszczenie w GAEC 7. Rolnik nie będzie miał obowiązku płodozmianu. Zamiast tego będzie mógł zastosować dywersyfikację upraw. Gospodarstwa o powierzchni od 10 do 30 ha będą miały obowiązek posiadania 2 upraw, z tym że największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75 proc.. Natomiast gospodarstwa powyżej 30 ha – co najmniej 3 uprawy, z tym że największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75%, a dwie uprawy główne więcej niż 95 proc.
Będą zmiany także w płodozmianie, łagodzące wymogi w okrywie zimowej (GAEC 6).
– Będzie więcej swobody w określaniu terminu. Państwa członkowskie będą mogły elastycznie wybierać takie okresy, które są najwłaściwsze. KE nie będzie narzucać sztywnego okresu – przekonuje Janusz Wojciechowski, komisarz ds. rolnictwa.
Więcej o możliwych zmianach w artykule „Dopłaty do ugorowania i uproszczenia w GAEC! KE wprowadza zmiany w Zielonym Ładzie”.
Bez ekoschematów rolnicy dostali znacznie niższe dopłaty bezpośrednie
Wiele wątpliwości wywołało także sięganie po ekoschematy. W trakcie trwania kampanii przepisy modyfikowano wielokrotnie. O tym, na jakim etapie są obecnie wymogi dotyczące ekoschematów obszarowych, pisaliśmy w artykule: „Jakie są warunki ubiegania się o ekoschematy?„. Z kolei o ekoschematach związanych z dobrostanem zwierząt, w tym głównie tych dotyczących bydła, piszemy tu: „Dopłaty do dobrostanu zwierząt 2024: jakie warunki?„.
Ubiegłoroczna kampania dowiodła, że gospodarstwa, które nie otrzymały dopłat do małych gospodarstw i nie zdecydowały się na realizację ekoschematów, otrzymały niższe dopłaty niż w poprzednim okresie programowania. Dlatego też warto się już rozejrzeć za doradcami, którzy pomogą dobrać ekoschematy pod strukturę produkcji, bo na to, że dopłaty podstawowe będą wyższe, nie ma co liczyć.
Dopłaty bezpośrednie: o jakie płatności można się ubiegać?
Nie ma też na razie żadnych informacji na temat tego, że będą w tym roku kontynuowane płatności dla małych gospodarstw, które dla rolników nieposiadających produkcji zwierzęcej były bardzo korzystne. Pewne jest natomiast, że w tym roku rolnicy mogą wnioskować o następujące dopłaty bezpośrednie:
- podstawowe wsparcie dochodów;
- płatność redystrybucyjna;
- płatność dla młodych rolników;
- wsparcie dochodów związane z produkcją do zwierząt: bydło, owce, kozy;
- wsparcie dochodów związane z produkcją do roślin: buraki cukrowe, chmiel, len, konopie włókniste, pomidory, truskawki, ziemniaki skrobiowe, rośliny pastewne, rośliny strączkowe na nasiona;
- schematy na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt (ekoschematy);
- przejściowe wsparcie krajowe: uzupełniająca płatność podstawowa, płatność niezwiązana do tytoniu.
Oprócz dopłat bezpośrednich rolnicy mogą wnioskować m.in. o dopłaty z tytułu ONW oraz rolno-środowiskowo-klimatyczne.
Do tematu dopłat za 2024 r. będziemy wracać.
Magdalena Szymańska