Dopłaty bezpośrednie 2024: START naboru wniosków. Sprawdź, co się zmieniło

Zasady składania wniosku o dopłaty bezpośrednie w 2024 roku

Od 15 marca do 15 maja 2024 r. rolnicy będą mogli składać za pośrednictwem aplikacji eWniosekPlus wnioski o przyznanie dopłat bezpośrednich. Wniosek o przyznanie płatności może być także złożony w terminie 25 dni kalendarzowych po terminie składania wniosków, czyli do dnia 10 czerwca 2024 r. (9 czerwca 2024 r. przypada w niedzielę).

Za każdy dzień roboczy opóźnienia stosowane będzie zmniejszenie płatności w wysokości 1% należnej kwoty płatności. Jak podkreśla ARiMR, wniosek złożony po dniu 10 czerwca 2024 r. nie jest rozpatrywany.

Warto pamiętać, że datą złożenia wniosku jest data wysłania wniosku w aplikacji eWniosekPlus. Natomiast załączniki do wniosku należy składać w terminie wyznaczonym dla składania wniosków lub w toku postępowania w terminach określonych w przepisach prawa.

ARiMR przypomina, że złożenie załączników w terminie po dniu 31 maja 2024 r. do dnia 10 czerwca 2024 r. skutkuje nałożeniem kar administracyjnych w części dotyczącej danego załącznika.

Zmiany do wniosku o przyznanie płatności dokonywane z inicjatywy rolnika można składać do dnia 31 maja 2024 r. 

W kampanii 2024 r. resort rolnictwa nie przewiduje wprowadzania większych zmian, w porównaniu z kampanią 2023 r. Niemniej jednak trwają prace nad zmianą rozporządzeń, dotyczących przyznawania corocznych płatności dla rolników, ze skutkiem od kampanii 2024 r.

– Celem zmian jest uproszczenie procesu wnioskowania o niektóre rodzaje płatności bezpośrednich oraz ograniczenie obciążeń administracyjnych dla beneficjentów – informuje nas ministerstwo rolnictwa.

Dopłaty bezpośrednie 2024: zmiany w płatnościach dla młodych rolników i do zwierząt

Zmiany w zakresie płatności dla młodych rolników:

• odstąpienie od wymogu posiadania przez rolnika ubiegającego się o przyznanie płatności dokumentu potwierdzającego, że podlegał ubezpieczeniu w KRUS;
• ograniczenie wymogu składania oświadczenia w celu ustalenia daty rozpoczęcia działalności rolniczej – tylko w przypadku nieposiadania przez małżonka rolnika numeru PESEL.

Zmiana w zakresie płatności związanych z produkcją do zwierząt:

• ograniczenie zakresu informacji koniecznych do weryfikacji zgłoszenia dokonanego w systemie IRZ w celu kwalifikacji zwierzęcia do płatności do danych wynikających z przepisów unijnych.

Zmiana dla spółdzielni ubiegających się o płatność redystrybucyjną lub płatność do roślin pastewnych:

• wprowadzenie możliwość złożenia przez spółdzielnię oświadczenia o poddaniu się badaniu lustracyjnemu.

Dopłaty bezpośrednie 2024: co się zmieniło w ekoschematach?

Jak wyjaśnia ministerstwo rolnictwa w ramach ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi dokonano następujących zmian.

Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji oraz Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo w szczególności:

• utrzymano możliwość weryfikacji realizacji praktyk poprzez składanie oświadczenia, w sytuacji gdy rolnik nie będzie mógł wykonać zdjęcia geotagowanego oraz zrezygnowano z obowiązku prowadzenia rejestru;
• wprowadzono obowiązek wzywania przez ARiMR rolników, którzy nie złożyli oświadczenia na potrzeby realizacji tych praktyk;

Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe:

• doprecyzowano, że na potrzeby realizacji międzyplonów forma roślin tworzących mieszankę międzyplonu ozimego może być jara lub ozima;
• w przypadku wsiewki śródplonowej – (i) zrezygnowano z obowiązku składania do ARiMR oświadczenia o dacie zbioru uprawy w plonie głównym, w terminie 7 dni od dnia zbioru tej uprawy, na rzecz prowadzenia rejestru zabiegów agrotechnicznych oraz (ii) dopuszczono uznanie innej dokumentacji – zawierającej te same dane, które mają być w rejestrze – potwierdzającej realizację wymogów;

Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt:

• wprowadzono obowiązek wzywania rolników w przypadku, jeżeli nie złożyli oświadczenia na potrzeby realizacji tej praktyki;

Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia:

• w wariancie dotyczącym wapnowania zrezygnowano z obowiązku składania oświadczenia, że rolnik nie otrzymał decyzji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w sprawie przyznania dofinansowania na zakup nawozu wapniowego;

W ramach ekoschematu „Dobrostan zwierząt”:

• wprowadzono płatność dobrostanową dla rolników uczestniczących w krajowych systemach jakości (QMP dla bydła rzeźnego i QAFP dla świń, kurcząt brojlerów i indyków rzeźnych), w związku z realizowanymi przez nich działaniami na rzecz ograniczenia stosowania antybiotyków. Wdrożenie tej nowej formy płatności dobrostanowej zależne jest od decyzji  Komisji Europejskiej, w sprawie zatwierdzenia zmiany PS WPR 2023–2027 w tym zakresie;
• wprowadzono obowiązek odbycia, przez rolników ubiegających się o przyznanie płatności dobrostanowej, jednorazowego szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków u zwierząt;
• dopuszczono – w ramach wariantu Dobrostan koni w systemie otwartym – utrzymywanie ogierów w pomieszczeniach/budynkach i otrzymywanie do nich wsparcia według stawki dla wariantu Dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub budynkach;
• ujednolicono – w ramach płatności ekologicznych, rolno-środowiskowo-klimatycznych i dobrostanowych – termin dokonywania określonych czynności przez rolników ubiegających się o tego rodzaju płatności (np. złożenie planu poprawy dobrostanu zwierząt), do 31 lipca roku, w którym rolnicy ci złożyli wnioski o przyznanie płatności;

W ramach rolnictwa ekologicznego (dotyczy działania PROW 2014-2020 oraz Interwencji PS WPR 2023-2027):

• zmieniono dotychczasowy warunek „wejściowy” do przyznania płatności ekologicznych z tytułu premii za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą – poziom obsady zwierząt, jaki jest wymagany przy ubieganiu się o tę premię, obniżono z 0,5 DJP/ha do 0,3 DJP/ha minimalny;
• wprowadzono większą elastyczność w realizacji przez rolników zobowiązań ekologicznych. Rolnicy będą mogli zastępować dotychczas realizowane rodzaje zobowiązań innymi zobowiązaniami:

• zobowiązanie obejmujące uprawy sadownicze można zastąpić zobowiązaniem obejmującym uprawy na gruntach ornych (dotyczy działania PROW 2014-2020 oraz Interwencji PS WPR 2023-2027);
• zobowiązanie obejmujące uprawy na gruntach ornych można zastąpić zobowiązaniem obejmującym uprawy sadownicze (dotyczy Interwencji PS WPR 2023-2027);
• zobowiązanie obejmujące TUZ można zastąpić zobowiązaniem obejmującym uprawy na gruntach ornych (dotyczy Interwencji PS WPR 2023-2027);
• zobowiązanie obejmujące TUZ można zastąpić zobowiązaniem obejmującym uprawy sadownicze (dotyczy Interwencji PS WPR 2023-2027);
• w ramach zobowiązania obejmującego uprawy sadownicze, dotychczas uprawiane rośliny można zastapić innymi roślinami sadowniczymi (dotyczy Interwencji PS WPR 2023-2027);

W ramach interwencji rolno-środowiskowo-klimatycznych:

• złagodzono warunki i wymogi w ramach Interwencji 7. Bioróżnorodność na gruntach ornych (w ramach wariantu 7.1. Wieloletnie pasy kwietne oraz 7.2. Ogródki bioróżnorodności);
• rozszerzono listę roślin wspieranych w ramach Interwencji 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie, wariantu 7.1. Wieloletnie pasy kwietne oraz wariantu 7.2. Ogródki bioróżnorodności;
• umożliwiono wykorzystanie warstw cyfrowych, opracowanych przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, do wdrażania Interwencji przyrodniczych na obszarach Natura 2000;
• przy użytkowaniu pastwiskowym i kośno-pastwiskowym obniżono dolną granicę wymaganego poziomu obsady zwierząt z 0,5 na 0,3 DJP/ha w wybranych wariantach Interwencji 1. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000 i Interwencji 2. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000 oraz w Interwencji 3. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000;
• uproszczono sposób ustalania kwoty refundacji kosztów transakcyjnych – w ramach Interwencji 1. i 2. – poprzez zniesienie regulacji dotyczącej ograniczenia wysokości tej refundacji do 20% płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej;
• złagodzono kary stosowane w przypadku nieterminowego sporządzenia planu działalności rolno-środowiskowej oraz w przypadku braku dokumentacji przyrodniczej;
• ujednolicono i wydłużono – do 31 lipca – terminy dotyczące sporządzania i składania do ARiMR dokumentów związanych z realizacją zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych;
• doprecyzowano termin, w jakim należy przesłać kopię sporządzonej dokumentacji przyrodniczej do Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego – PIB, oraz  potwierdzenie przesłania kopii do ARiMR (do 30 listopada);
• wydłużono termin na złożenie do ARiMR zaświadczenia wydanego przez Instytut Zootechniki – PIB, w przypadku ubiegania się o dodatkową płatność rolno-środowiskowo-klimatyczną do buhaja;

W ramach płatności ONW:

• zwiększono stawki płatności ONW do maksymalnego poziomu 100% stawek obliczonych przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarski Żywnościowej:

• na obszarach strefy II ONW typ specyficzny tzw. podgórskiej ze zwierzętami, ze stawki 550 zł/ha do 676 zł/ha;
• na obszarach ONW typ górski, z 750 zł/ha do 829 zł/ha.

• zmniejszono wymóg minimalnej obsady zwierząt trawożernych uprawniającej do ubiegania się o wyższe płatności ONW z 0,5 DJP do 0,3 DJP.

W ramach interwencji leśnych lub zadrzewieniowych:

• wprowadzono uproszczenia w przypadku ubiegania się o przyznanie pomocy do gruntów zalesionych w wyniku sukcesji naturalnej – zrezygnowano z załącznika do wniosku jakim była mapa geodety;
• rozszerzono listę gatunków drzew i krzewów, które mogą być wykorzystywane w interwencjach leśno-zadrzewieniowych (dodano maliny);
• doprecyzowano przepisy w zakresie dokumentów planistycznych z gminy, które stanowią załącznik do wniosku o sporządzenie planu zalesienia (dostosowano je do zmienionych przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym –studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy zastąpiono planem ogólnym gminy).

Czy normy GAEC będą złagodzone?

Warunkowość, czyli normy GAEC to podstawowy, obowiązkowy element płatności bezpośrednich, który wynika z przepisów unijnych i państwo członkowskie nie może od niego odstąpić. W związku z tym, w 2024 r. rolników obowiązywać będą wszystkie normy GAEC (z wyjątkiem normy GAEC 2, która obowiązywać będzie od 2025 r.). Jak informuje nas ministerstwo rolnictwa obecnie trwają prace nad złagodzeniem wymogów i zmniejszeniem obciążeń administracyjnych dla rolników.

W przypadku normy GAEC 8, w 2024 roku rozporządzeniem KE zostało wprowadzone czasowe odstępstwo od stosowania tej normy, w zakresie wymogu przeznaczenia 4% powierzchni gruntów ornych na obszary lub obiekty nieprodukcyjne (ugorowanie).

W ramach odstępstwa możliwe jest przeznaczenie 4% gruntów ornych na:

• obszary lub elementy nieprodukcyjne, w tym grunty ugorowane;
• lub rośliny bobowate;
• lub międzyplony.

Międzyplony i rośliny bobowate mają być uprawiane bez stosowania środków ochrony roślin.

Ponadto Polska przedłożyła do Komisji Europejskiej wniosek o zatwierdzenie zmian do Planu Strategicznego WPR na lata 2023-2027, m.in. w zakresie poniższych norm warunkowości:

• norma GAEC 6 (minimalna pokrywa glebowa) – wprowadzenie drugiego terminu utrzymania okrywy glebowej, tj. dla upraw wcześnie zbieranych z pola tj. zbóż, rzepaku i rzepiku – od zbiorów do 15 października oraz wprowadzenie katalogu wyłączeń w przypadku upraw późno zbieranych z pola, czyli roślin okopowych, warzyw i kukurydzy na ziarno;
• norma GAEC 7 (zmianowanie) – odstąpienie od wymogu dywersyfikacji upraw (wymogu określającego, że uprawa główna nie powinna stanowić więcej niż 65% w strukturze zasiewów, a dwie uprawy główne więcej niż 90%) oraz wyłączenia kukurydzy spod obowiązku zmianowania.

Zmiany te w dużej mierze odpowiadają na potrzeby rolników wyrażane podczas protestów, ponieważ dotyczą wymagań, które mogą wpłynąć na ograniczenie produkcji.

Polskie propozycje zmiany PS WPR 2023-2027 nie wymagają zmiany rozporządzeń bazowych lub wykonawczych. Zmiany te nadal czekają na akceptację Komisji Europejskiej.

Ponadto minister rolnictwa podpisał rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie norm. W przypadku norm GAEC 7 (zmianowanie) i GAEC 8 (obszary nieprodukcyjne) dodano przepis o prowadzeniu rejestru zabiegów agrotechnicznych w przypadku wysiewania:

• wsiewki śródplonowej – w związku z rezygnacją z obowiązku składania oświadczenia o dacie zbioru uprawy w plonie głównym w terminie 7 dni od dnia zbioru tej uprawy;
• międzyplonu ścierniskowego – w związku z rezygnacją z obowiązku składania oświadczenia o dacie wysiewu tego międzyplonu w terminie 7 dni od dnia jego wysiewu.