Uproszczenia GAEC-ów idzie jak po grudzie. Co i kiedy się zmieni?

Propozycje kompleksowych zmian norm GAEC

Strona polska przedstawiła tam również propozycje kompleksowych zmian norm GAEC w perspektywie nie tylko 2024 roku, ale także kolejnych lat. Minister rolnictwa Czesław Siekierski zarzuca Komisji Europejskiej, że pomimo twierdzenia, że nowy model realizacji WPR daje państwom członkowskim dużą swobodę w kształtowaniu polityk krajowych, tj. Planów Strategicznych, w rzeczywistości jej nie mają. Dotyczy to zwłaszcza warunkowości, czyli m.in. norm dobrej kultury rolnej.

Wśród kompleksowych zmian, jakie minister rolnictwa przedstawił w Brukseli, jest całkowite odstąpienie od wyznaczenia 4% powierzchni na obszary nieprodukcyjne, w tym grunty ugorowane w ramach GAEC 8, oraz docelowo usunięcie zupełnie tej normy i zmianę jej w ekoschemat, czyli zobowiązanie dobrowolne dla rolników. Polacy domagają się także, aby norma GAEC 6 („Minimalna pokrywa glebowa w najbardziej newralgicznych okresach”), która nakłada na rolników obowiązek utrzymywania okrywy ochronnej gleby co najmniej od 1 listopada do 15 lutego kolejnego roku na 80% gruntów ornych, dotyczyła wyłącznie obszarów, na których występuje erozja wodna i wietrzna, a nie całego kraju.

Odstąpienie od ugorowania

Minister rolnictwa 26 lutego po raz kolejny wystąpił z wnioskiem do Komisji Europejskiej o odstąpienie od ugorowania w 2024 roku, ale nie na takich zasadach, jakie przyjęła Komisja. Zezwala ona bowiem w tym roku na ugorowanych gruntach na uprawę jedynie międzyplonów i roślin bobowatych – i to bez stosowania środków ochrony roślin. Póki co, projektowane rozporządzenie dopasowuje się do wytycznych Brukseli w kwestii GAEC 8. Wdraża więc do prawa krajowego rozporządzenie Komisji (UE) 2024/587 umożliwiające w roku 2024 odstępstwo od stosowania normy GAEC 8 w zakresie wymogu przeznaczenia minimalnego udziału powierzchni gruntów ornych na obszary lub obiekty nieprodukcyjne. Z tą jedynie różnicą, że w przypadku międzyplonów miałby być stosowany współczynnik ważenia wynoszący 1, a nie 0,3.

„Uproszczenia” w GAEC 7

Strona polska wniosła także o wprowadzenie odstępstwa w 2024 roku od normy GAEC 7 („Zmianowanie i dywersyfikacja upraw na gruntach ornych”), która ma obowiązywać od tego roku rolników użytkujących powyżej 10 ha gruntów ornych. Polegałoby ono na dopuszczeniu możliwości prowadzenia na tej samej powierzchni takiej samej uprawy, która była w roku 2023, oraz odstąpienia od innych wymogów w ramach tej normy, np. dywersyfikacji upraw.

Zmianowanie w ramach normy GAEC 7 upraw polega na prowadzeniu na powierzchni co najmniej 40% gruntów ornych innej uprawy w plonie głównym niż uprawa w plonie głównym prowadzona w roku poprzednim oraz na powierzchni wszystkich gruntów ornych – takiej samej uprawy w plonie głównym nie dłużej niż 3 lata. Warunki zmianowania upraw uznaje się za spełnione, jeżeli na danej powierzchni w uprawę w plonie głównym jest zastosowana wsiewka lub po zbiorze uprawy w plonie głównym – międzyplon ozimy lub międzyplon ścierniskowy. Warunki, jakie muszą spełnić wsiewka lub międzyplon, obejmują okres ich utrzymania, który może być uzależniony: w przypadku wsiewki – od terminu zbioru uprawy w plonie głównym, a w przypadku międzyplonu ścierniskowego – od dnia jego wysiewu. Projektowane rozporządzenie proponuje, aby rolnik nie musiał składać w Agencji oświadczeń, kiedy to wykonał – wystarczy, że będzie prowadził rejestr zabiegów agrotechnicznych. Ponadto, jeśli taki rejestr będzie prowadzony, na potrzeby weryfikacji zmianowania upraw w danym roku uznawane będą wsiewki i międzyplony wysiane w roku poprzednim oraz wysiane w ciągu trzech poprzednich lat. Ponadto, na potrzeby weryfikacji warunku, czy na powierzchni wszystkich gruntów ornych taka sama uprawa w plonie głównym nie jest prowadzona dłużej niż trzy lata, pod uwagę mają być brane uprawy w plonie głównym prowadzone nie wcześniej niż w 2023 roku.

Rejestr zamiast oświadczenia miałby obowiązywać także w przypadku normy GAEC 8, jeśli rolnik wysiewałby wsiewki lub międzyplony. W projektowanym rozporządzeniu uściślono też definicję nawozów objętych normą GAEC 4 („Ustanowienie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych”), rozszerzając ją o poferment z biogazowni rolniczych oraz osady ściekowe.

Potrzebne konkretne wytyczne

Na wspomnianym posiedzeniu AGRIFISH minister Siekierski zawnioskował również o odstąpienie od sankcji za nieprzestrzeganie warunkowości, jeśli wynika to z trudnej sytuacji panującej obecnie na rynku. Zwrócił się także do KE, aby doprecyzowała i przedstawiła w formie aktu prawnego, co dokładnie może zostać uznane za nadzwyczajne okoliczności oraz siłę wyższą w tym przypadku.

Magdalena Szymańska
fot. canva/topagrar

Więcej na ten temat

CZYM SĄ DOTACJE UNIJNE?

W ramach PROW 2014-2020 będzie realizowanych łącznie 15 działań pomocowych a środki pieniężne będą głównie skierowane do sektora rolnego. Sektor ten jest bardzo istotny z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i wymaga większego i odpowiednio ukształtowanego wsparcia.

Głównym celem pomocy finansowej w ramach przewidzianych instrumentów będzie rozwój gospodarstw rolnych (Modernizacja gospodarstw rolnych, Restrukturyzacja małych gospodarstw rolnych, Premie dla młodych rolników, Płatności dla rolników przekazujących małe gospodarstwa rolne). Premie dla młodych rolników, które zostały przewidziane w nowym PROW mają głownie na celu ułatwienie młodym osobom rozpoczęcie samodzielnego prowadzenia działalności rolniczej w przejmowanych przez nich gospodarstwach rolnych. Najważniejszymi założeniami dla młodych rolników chcących skorzystać z dodatkowej pomocy są: nie ukończenie 40 roku życia, posiadanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych, lub zobowiązanie się do ich zdobycia w przeciągu 3 lat od otrzymania decyzji o pomocy, bycie posiadaczem minimum 1ha użytków rolnych przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy dla młodego rolnika.

Wszystkie szczegóły dotyczące warunków jakie musi spełnić rolnik by ubiegać się o wsparcie w ramach PROW na lata 2014 – 2020 mogą odnaleźć państwo na stronach AMIRR oraz Ministerstwa Rolnictwa.

CO DAJĄ DOTACJE ?

Obecny PROW jest podobny do znanego już z lat 2007- 2013, jednak została zmieniona jego konstrukcja. W aktualnej formie występuje mniej tzw. działań i pojawiła się możliwość jednoczesnego skorzystania z różnych „poddziałań”. Łącznie zostało stworzone 25 form wsparcia, w tym kontynuacja pomocy z lat poprzednich. Warto zwrócić uwagę na zmodyfikowane wsparcie z bardzo popularnego działania „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Obecnie wartość pomocy będzie uwarunkowana od rodzaju przewidzianych inwestycji. Na największe wsparcie mogą liczyć rolnicy stawiający na rozwój produkcji prosiąt (maksymalnie aż do 900 tys. zł). Na pozostałe inwestycje związane z produkcją zwierzęcą wsparcie wyniesie do 500 tys. zł. Wszystkie pozostałe przedsięwzięcia a także zakupy w gospodarstwie będą mogły otrzymać dofinansowanie w wysokości do 200 tys. zł.

Niezmiennie na mocne wsparcie będą mogli liczyć młodzi rolnicy, którzy oprócz większych dopłat bezpośrednich, mogą spodziewać się „premii” na start wynoszącej 100 tys. zł. Różnica w porównaniu do poprzednich programów polega na tym, że obecnie wypłata nastąpi w dwóch etapach: pierwszy – 80 proc. Drugi po zrealizowaniu inwestycji i udokumentowaniu wydatków – 20 proc.

Całkowicie nowym rozwiązaniem ujętym w PROW 2014-2020 będzie premia udzielana na restrukturyzację małych gospodarstw. Gospodarstwa takie będą mogły ubiegać się o 60 tys. zł na inwestycje w poprawę swojej dochodowości. W momencie kiedy rentowność zostanie zwiększona będą mogły korzystać z innych form wsparcia z PROW. Natomiast jeżeli właściciel małego gospodarstwa zdecyduje się na jego sprzedanie, wówczas będzie mu przysługiwać rekompensata w wysokości 120 proc. dopłat, które otrzymywałby do 2020 r.

KTO MOŻE UZYSKAĆ DOPŁATĘ ?

Dla wszystkich.

O dotację unijną może się starać każdy rolnik. Wnioski w ramach tego programu można składać od pierwszej połowy 2016 roku. Większość programów nie jest uzależniona od wykształcenia i wieku osoby wnioskującej, nie mniej jednak szczególnie premiowane są pewne określone działania rolnicze mające na celu ogólnokrajową zmianę koniunktury w danym sektorze gospodarki rolnej.

Pieniądze dla hodowców.

W nowych programach dotacji unijnych szczególną uwagę skupiono na producentach prosiąt, mleka oraz bydła. To właśnie oni mogą teraz liczyć na większe dotacje, niż pozostałe gałęzie rolnictwa.

Promocja młodzieży.

W programie PROW 2014-2020 kontynuowane jest dofinansowanie młodych rolników z tytułu „Premia dla młodego rolnika”. Ta dotacja przeznaczona jest dla młodych osób, które w momencie składania wniosku lub poprzedzających ten dzień 12 miesiącach przejęły gospodarstwo i rozpoczęły działalność rolniczą.

Uproszczenia GAEC-ów idzie jak po grudzie. Co i kiedy się zmieni?

Home ⁄ Wiadomości ⁄ Uproszczenia GAEC-ów idzie jak po grudzie. Co i kiedy się zmieni?