Dlaczego cotygodniowe badanie suchej masy kiszonki jest niezbędne?
Dobrym nawykiem jest więc badanie suchej masy kiszonki raz w tygodniu i sprawdzanie, czy jej zawartość, na podstawie której obliczona jest dawka pokarmowa, faktycznie odpowiada aktualnie skarmianej paszy.
Jeżeli pasza jest bardziej wilgotna (w stosunku do ustaleń), to w praktyce krowy pobierają mniej suchej masy, więc automatycznie wzrasta procentowy udział paszy treściwej w dawce. Z kolei, jeśli na stole paszowym jest mniej paszy objętościowej, zadana pasza szybciej jest skarmiana. Taka sytuacja może prowadzić do problemów zdrowotnych i kwasicy żwacza. Z drugiej jednak strony – przy zwiększaniu suchej masy w dawce wzrasta ilość niedojadów, dlatego też cotygodniowa kontrola zawartości suchej masy w kiszonkach i dawce pokarmowej wydaje się niezbędna.
Rzeczywiste wartości porównujemy z dawkami ułożonymi i w razie potrzeby korygujemy protokół mieszania, by dawka obliczona była jak najbliżej dawki zadanej i pobranej.
Jak szybko ocenić suchą masę kiszonki?
Najprostszym rozwiązaniem jest kuchenka mikrofalowa, w której w czasie ok. 30 minut można wysuszyć próbkę paszy i łatwo obliczyć zawartość w niej suchej masy. Oczywiście można też zlecić wykonanie badania doradcy żywieniowemu, z którym gospodarstwo współpracuje. Chcąc jednak jak najszybciej ocenić czy pasza jest za sucha, czy może za mokra, warto wykonać prosty test. Polega on na ściśnięciu w dłoni kuli paszy. Gdy kulka lekko się rozpada oznacza to, że zawartość suchej masy jest prawidłowa.
Idealna zawartość suchej masy w dawce pokarmowej wynosi 38–42%.Za wysokie lub za niskie wartości wpływają negatywnie na wydajność i zdrowie zwierząt.
Wartości końcowe suchej masy w dawce pokarmowej zmieniają się w zależności od pory roku
W okresie letnim w świeżo przygotowanej dawce sucha masa powinna wynosić 32–34%, ponieważ w zależności od pogody w ciągu doby pasza mocno wysycha. Ponadto, przy wysokich temperaturach pasza szybko się psuje. Jeżeli zawartość suchej masy jest za wysoka (czyli dawka jest za sucha, co powoduje jej selekcjonowanie) można ją obniżyć poprzez dodatek wody.
O tym, jakie ilości dodać, wiadomo dopiero po określeniu suchej masy materiału wyjściowego. Najczęściej jest to dla krów w laktacji około 6–8 litrów wody na sztukę dziennie. Krowy zasuszone, które w dawce mają zdecydowanie więcej słomy powinny dostawać więcej wody, dlatego też zalecenia mówią o dodatkowych 5–6 litrach na sztukę dziennie.
Jeżeli zawartość suchej masy jest za niska, czyli dawka jest za wilgotna, gorsze jest jej pobieranie, bo krowy nie potrafią dobrze pobierać paszy papkowatej. Ponadto taka pasza zanieczyszcza stół paszowy, a psujące się resztki zniechęcają zwierzęta do pobierania kolejnych porcji paszy.
Beata Dąbrowska