Terminy aplikacji nawozów zawierających azot są ściśle określone. Rolnicy muszą ich przestrzegać, podobnie jak innych wymogów określonych w programie azotanowym.
Nawozy naturalne stałe: terminy nawożenia
Jak przypomina rolnikom ministerstwo rolnictwa, graniczny termin stosowania nawozów naturalnych stałych (rozumianych jako obornik – mieszanina kału i moczu zwierząt wraz ze ściółką, w szczególności słomą, trocinami lub korą oraz pomiot ptasi – odchody drobiu z bezściołowego systemu utrzymywania zwierząt gospodarskich) to:
- 31 października na gruntach ornych;
- 30 listopada trwałych użytkach zielonych, uprawach wieloletnich oraz uprawach trwałych.
Nawozy azotanowe mineralne i nawozy naturalne płynne. Kiedy rolnik może wywozić na pole?
Natomiast graniczny termin stosowania nawozów azotowych mineralnych i nawozów naturalnych płynnych (rozumianych jako gnojowica – mieszanina kału i moczu zwierząt z domieszką wody oraz gnojówka – odciek z obornika (przefermentowany mocz zwierząt) to:
- 20 października (dla niektórych gmin 15 października albo 25 października) na gruntach ornych;
- 31 października na trwałych użytkach zielonych, uprawach wieloletnich oraz uprawach trwałych.
Powyższych terminów nie stosuje się do nawożenia upraw pod osłonami oraz upraw kontenerowych.
Kiedy rolnik może wywozić nawozy azotowe na pole po terminie?
W wyjątkowych sytuacjach stosowanie na gruntach ornych nawozów zawierających w składzie azot możliwe jest w terminie późniejszym. Przepisy programu azotanowego pozwalają rolnikom na elastyczne podejście do jesiennego terminu stosowania nawozów, w tym nawozów naturalnych, w następujących sytuacjach:
- Niekorzystne warunki pogodowe – np. nadmierne uwilgotnienie gleby, wystąpienie suszy – graniczny termin stosowania nawozów to 30 listopada.
- Przepisy programu nie wymagają specjalnego dokumentowania takich przypadków. Rolnik sam określa warunki pogodowe i potrzebę stosowania nawozów w terminie późniejszym niż 31 października.
- Zakładanie uprawy jesienią, po późno zbieranych: buraku cukrowym, kukurydzy, przedplonach lub późnych warzywach – graniczny termin stosowania nawozów to koniec jesieni.
W tym przypadku dopuszczalna dawka azotu w wieloskładnikowych nawozach mineralnych nie może przekroczyć dawki 30 kg N/ha dla zakładanych upraw.
Rolnik jest zobowiązany do szczegółowego udokumentowania: terminu zbioru, daty stosowania nawozu, zastosowanych nawozów oraz ich dawki i terminu siewu jesiennej uprawy.
Rolnik może sam ocenić warunki pogodowe
Niekorzystne warunki pogodowe najczęściej występują lokalnie, dlatego producent rolny powinien samodzielnie ocenić – uwzględniając panujące warunki pogodowe – możliwość dokonania jesiennego zbioru i zastosowania nawożenia. Nawożenie w takich sytuacjach nie może być wykonywane później niż do końca listopada.
– Należy również pamiętać, że nie nawożenie jest zabronione, jeżeli gleba jest zamarznięta, zalana wodą, nasycona wodą lub przykryta śniegiem – przypomina ministerstwo rolnictwa.
Jaka kara dla rolnika za wywożenie obornika po terminie?
Warto pamiętać, że rolnik, który nie przestrzega terminów i zasad programu azotanowego narażony jest na kary. System kar, przewidziany w Ustawie Prawo wodne, jest uzależniony od zakresu i stopnia naruszenia programu azotanowego. Daje możliwość nałożenia przez Inspekcję Ochrony Środowiska mandatu na rolnika. Maksymalne stawki opłat za naruszenie programu azotanowego aktualizowane są co roku przez ministra infrastruktury. W 2024 r. wzrosły dość mocno (o 14,4 proc.) w porównaniu z rokiem poprzednim i wynoszą:
- 2636,02 zł za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami (wzrost o 331,81 zł)
- 3954,04 zł za przechowywanie nawozów naturalnych niezgodnie z przepisami (wzrost o 497,71 zł)
- 659,00 zł za za prowadzenie dokumentacji realizacji programu azotanowego niezgodnie z przepisami programu azotanowego (wzrost o 82,95 zł)
- 659,00 zł za brak planu nawożenia azotem (wzrost o 82,95 zł).
Dodatkowo należy pamiętać, że za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami rolnicy mogą utracić część dopłat bezpośrednich. Natomiast rolnicy poszkodowani przez wrześniową powódź będą zwolnieni z tych kar do 31 grudnia 2025 r.
Kamila Szałaj