Jakie są najczęstsze wypadki rolnicze?
Do najczęstszych wypadków rolniczych należą upadki. Aż 47,2 proc. wypadków odnotowanych przez KRUS w 2020 roku stanowiły upadki osób. Ich powody mogą być różne, bo wystarczy chwila nieuwagi, by potknąć się na nierównej nawierzchni i przewrócić. Do najczęstszych przyczyn należą:
- zły stan nawierzchni podwórzy oraz brak porządku w obejściach gospodarstw rolnych, brak dbałości o utrzymanie ciągów komunikacyjnych w gospodarstwach, głównie w okresie zimowym;
- używanie drabin wykonanych we własnym zakresie, nieposiadających zabezpieczeń przed poślizgiem lub przechyłem;
- brak wyposażenia przyczep w drabinki;
- niestosowanie drabin, podestów przy pracach na wysokości;
- wady konstrukcyjne budynków i schodów (brak poręczy);
- umieszczenie progów w otworach drzwiowych budynków inwentarskich;
- nieużywanie odpowiedniego obuwia roboczego;
- nieprawidłowy sposób wchodzenia na maszyny rolnicze, przyczepy, wózki, drabiny czy schody oraz schodzenie z nich;
- używanie starych, wyeksploatowanych i w złym stanie technicznym maszyn rolniczych, wykonywanie prac rolniczych w pośpiechu oraz w trudnych warunkach atmosferycznych.
Przeczytaj także: Dramat w Święta. Rolnik z Podlasia w pożarze stracił krowy i oborę
Jakie mogą być skutki upadku rolnika? KRUS podaje przykład
W broszurze KRUS „Ubezpieczenia w Rolnictwie – Materiały i Studia” znajdziemy kilka przykładów z życia, pokazujących, jak mogą wyglądać wypadki rolnicze. Ten dotyczący upadków jest następujący:
“W dniu wypadku poszkodowany, Pan Sebastian S., rozwoził obornik pochodzący od własnego bydła opasowego na polu, używając ciągnika z rozrzutnikiem. Kiedyzbliżał się do końca pracy, usłyszał metaliczny dźwięk dochodzący z rozrzutnika. Chciał wysiąść z ciągnika rolniczego, aby sprawdzić, co się dzieje w rozrzutniku. W tym celu poszkodowany wyłączył silnik w ciągniku, a następnie wspiął się po drabince, na stałe zamontowanej do rozrzutnika. Stojąc jedną nogą na drabince, a drugą na burcie rozrzutnika, poślizgnął się lewą nogą na krawędzi burty, w wyniku czego upadł z wysokości ok. 3 metrów na plecy, lądując na polu. Na skutek zdarzenia poszkodowany doznał urazu mostka, kręgosłupa oraz urazu klatki piersiowej. Świadków zdarzenia nie było. W czasie wypadku poszkodowany na nogach posiadał obuwie robocze na protektorze, bez metalowego noska oraz usztywnienia stawu skokowego. Po wypadku brat poszkodowanego, Pan Radosław S., kontynuował prace na polu, zasiewając rzepak. W drodze postępowania powypadkowego ustalono, że Pan Sebastian doznał ww. urazów na skutek upadku z rozrzutnika na pole własnego gospodarstwa rolnego. Przyczyną wypadku był pośpiech oraz niezachowanie szczególnej ostrożności podczas wchodzenia po drabince na rozrzutnik. Nie stwierdzono wadliwości środka produkcji i nieprawidłowości świadczonej usługi. Wypadek zgłoszono do KRUS po 112 dniach od daty wypadku, po zakończeniu leczenia. Brak przesłanek wskazujących na spowodowanie wypadku umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.”
Dlaczego dochodzi do wypadków z udziałem maszyn rolniczych?
Do wypadku z udziałem maszyn rolniczych dochodzi nie tylko na drogach, ale także podczas pracy w polu czy konserwacji. Dzieje się tak dlatego, że często gospodarze eksploatują starsze urządzenia, będące w złym stanie technicznym bądź naprawiane domowymi metodami, które nie gwarantują ochrony przed wypadkiem. Z danych KRUS wynika, że 2020 roku “pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń” stanowiło 12,2 proc. odnotowanych wypadków w rolnictwie.
Główne przyczyny w tej kategorii wypadków to:
- niewłaściwe operowanie kończynami w strefie zagrożenia;
- niewłaściwe uchwycenie, trzymanie narzędzi, środków i przedmiotów pracy;
- brak osłon i zabezpieczenia ruchomych maszyn i urządzeń rolniczych lub nieodpowiednie osłony i niewłaściwe zabezpieczenie ruchomych maszyn i urządzeń rolniczych.
Przeczytaj także: Ciągnikiem zdemolował auta brata, bo przeszkadzały mu w pracy
Wypadki z maszynami i urządzeniami rolniczymi – przykład
W piśmie KRUS znajdziemy następujący przykład wypadku z udziałem maszyn i urządzeń w gospodarstwie:
“W dniu wypadku poszkodowany, Pan Daniel T., próbował naprawić drewniane drzwi w stodole we własnym gospodarstwie rolnym. Planował wymienić zawias w drzwiach, które znajdują się w lewym skrzydle drzwi stodoły, ponieważ stary zawias był uszkodzony, przez co drzwi opadły do dołu. Poszkodowany najpierw chciał przeciąć śruby mocujące zawias za pomocą szlifierki kątowej. W związku z tym przystąpił do pracy na podwórzu pod zadaszeniem. Umocował nowy zawias w imadle, które było przymocowane do drewnianego stołu. Trzymając obiema rękami szlifierkę kątową, zaczął przecinać pierwszą śrubę mocującą zawias. Podczas tej czynności szlifierka wyrwała się z rąk poszkodowanego, a jej tarcza obcięła rolnikowi palec II ręki lewej, spowodowała uraz III palca ręki lewej oraz ranę szarpaną opuszka palca V. Szlifierka kątowa nie została wyłączona, ponieważ elektronarzędzie spadło na ziemię i przecięło kabel zasilający. Świadków zdarzenia nie było. W stodole przechowywano siano dla kaczek, które hodowano na potrzeby własne. Z zeznań poszkodowanego wynika, że w dniu zdarzenia nie używał rękawic ochronnych, miał natomiast założone okulary ochronne. W toku postępowania powypadkowego ustalono, że Pan Daniel doznał urazów na podwórzu swojego gospodarstwa podczas przecinania śruby mocującej zawias, który miał być przeznaczony do drzwi stodoły. Przyczyną wypadku było niewłaściwe operowanie kończynami w strefie zagrożenia oraz niezachowanie szczególnej ostrożności podczas przecinania śruby mocującej zawias szlifierką kątową. W dniu oględzin stwierdzono, że szlifierka była niesprawna (przecięty kabel zasilający elektronarzędzie, ułamana osłona tarczy oraz zużyta tarcza). Wypadek zgłoszono po 16 dniach od daty wypadku w trakcie długotrwałego leczenia. Zebrana dokumentacja nie wykazała, aby wypadek był spowodowany umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Nie stwierdzono również, aby w dniu wypadku poszkodowany spożywał alkohol lub inne środki o podobnym działaniu.”
Jak częste są wypadki rolnicze z udziałem zwierząt?
Co ciekawe, w 2020 roku KRUS odnotował taki sam odsetek wypadków w rolnictwie z udziałem maszyn oraz zwierząt. Było to 12,2 proc. zdarzeń. Takich wypadków trudno czasem uniknąć, bowiem zwierzęta bywają nieprzewidywalne. Jak podaje KRUS, główne przyczyny wypadków w tej kategorii to:
- nieprawidłowe metody obsługi oraz poskramiania zwierząt – zachodzenie ich od tyłu i działanie z zaskoczenia;
- reakcja zwierzęcia na nieznane bodźce i otoczenie;
- narowistość, agresja zwierząt;
- zły stan budynków i pomieszczeń inwentarskich;
- nieprzewidywalne zachowania zwierząt.
Przeczytaj także: Nie żyje rolnik z Wielkopolski. Został prawdopodobnie poturbowany przez krowę
Jak może wyglądać wypadek rolnika z udziałem zwierzęcia?
KRUS w 2020 roku przyjął 958 zgłoszeń o wypadku rolnika z udziałem zwierzęcia. Przykład z życia jest następujący:
“W dniu wypadku poszkodowany wykonywał wieczorny obrządek bydła w oborze we własnym gospodarstwie rolnym. Zadawał inwentarzowi kukurydzę. Podczas zadawania paszy dwóm bykom, rolnik zauważył, że jeden z nich urwał się z łańcucha. Chcąc uwiązać byka, poszkodowany wziął drewniany kij i podszedł do niego, aby go uwiązać do bocznej ściany w oborze. W momencie, gdy próbował uwiązać byka, zwierzę rzuciło się na niego z rogami. Poszkodowany uciekając w kierunku drzwi wyjściowych z obory, został zaatakowany przez byka, który przewrócił go na obornik, a następnie w rogu obory zaczął uderzać go rogami o ścianę. Na skutek zdarzenia rolnik doznał złamania V, VI, VII i VIII żebra strony lewej oraz urazu kolana i lewego uda. Świadków zdarzenia nie było. W dniu wypadku poszkodowany miał na nogach obuwie robocze typu kamasze na protektorze, nieposiadające usztywnienia stawu skokowego ani metalowego noska. W drodze prowadzonego postępowania powypadkowego ustalono, że rolnik doznał powyższych urazów na skutek poturbowania przez byka w oborze we własnym gospodarstwie rolnym. Wypadek zgłoszono do KRUS po 11 dniach od wypadku, bez zbędnej zwłoki. Przyczyną wypadku było nagłe i niespodziewane zachowanie byka oraz brak szczególnej ostrożności podczas obsługi zwierzęcia. Nie stwierdzono, aby poszkodowany spowodował wypadek umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Zebrana dokumentacja nie wykazała, aby poszkodowany w dniu wypadku spożywał alkohol lub inne środki o podobnym działaniu.”
źródło: KRUS – „Ubezpieczenia w Rolnictwie – Materiały i Studia” nr 82
oprac. Zuzanna Ćwiklińska
fot. OSP Grzmiąca