W Brukseli odbyło się posiedzenie Prezydiów Copa-Cogeca. Do jego uczestników pierwszego dnia obrad dołączył minister rolnictwa i rozwoju wsi Czesław Siekierski, który zaprezentował priorytety polskiej prezydencji w obszarze rolnictwa.
Na co stawia Polska podczas trwającej w UE prezydencji?
Minister Siekierski zapewnił, że prace Rady Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa będą koncentrować się na działaniach niezbędnych do poprawy konkurencyjności sektora rolnego i zwiększenia jego odporności na kryzysy. Polski rząd uznaje, że jest to niezbędne zarówno dla stabilizacji dochodów rolników, jak i dla zagwarantowania bezpieczeństwa żywnościowego.
Sprawdź też: Czy to koniec Wspólnej Polityki Rolnej? KE stawia sprawę jasno
– Wystąpienie ministra Siekierskiego zostało bardzo dobrze przyjęte, ponieważ podkreślił znaczenie dialogu ze środowiskiem rolniczym. Jego zdaniem głos rolników powinien być odpowiednio uwzględniany w dyskusjach na temat polityk UE. Z tego powodu prezydencja Polski w Radzie UE odbywa pod hasłem dialogu z rolnikami, czego potwierdzeniem jest spotkanie z Prezydiami Copa-Cogeca – powiedział Marian Sikora, przewodniczący Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych, który przypomniał, że brak dialogu w poprzednich latach ze strony Komisji Europejskiej doprowadziło do bezprecedensowych protestów rolników w całej Europie.
Cła na nawozy z Rosji i Białorusi – co się z nimi stanie?
Prezydia Copa-Cogeca pochyliły się także nad propozycją Komisji Europejskiej nałożenia ceł na szereg produktów rolnych z Rosji i Białorusi, a także na nawozy. Wdrażanie ceł na nawozy powinno następować stopniowo przez okres 3 lat. Komisja przewidziała monitorowanie cen przez 4 lata i możliwość zaproponowania tymczasowego zawieszenia ceł w przypadku przekroczenia poziomu z 2024 r., który jest wyższy od poziomu przedwojennego.
– Nałożenie ceł na nawozy ze Wschodu na pewno doprowadzi do dalszego wzrostu ich cen i to w sytuacji kiedy już teraz są one bardzo wysokie. Dlatego uważam, że należałoby rozważyć dwie sprawy. Po pierwsze zwolnić zakłady azotowe w UE z obowiązków klimatycznych związanych z Europejskim Systemem Handlu Emisjami (EU ETS). To doprowadzi do spadku kosztów produkcji i spadku cen u dystrybutorów. Po drugie należy zabezpieczyć możliwość importu tanich nawozów z innych krajów trzecich. Pytanie, czy to jest w ogóle możliwe – skomentował M. Sikora z FBZPR.
Co się stanie, jeśli dostawy rosyjskich nawozów zostaną przerwane?
Copa-Cogeca twierdzi, że przerwanie dostaw rosyjskich nawozów doprowadzi do ich niedoborów, który nie zostanie zrekompensowany zwiększoną produkcją krajową po konkurencyjnych cenach, jak twierdzą zwolennicy propozycji Komisji Europejskiej. Europejskie rolnictwo stało się na przestrzeni lat coraz bardziej zależne od importu nawozów, a tendencja ta nasiliła się szczególnie w ciągu ostatnich trzech lat z powodu spadku produkcji nawozów oraz całkowitego zamknięcia licznych fabryk.
Zakłócenie lub całkowite wstrzymanie importu nawozów z Rosji nie wyeliminuje tej zależności w krótkim okresie. Rolnicy z UE będą zmuszeni kupować nawozy z państw trzecich, gdzie produkcja jest mniej dostępna niż w Rosji, logistyka bardziej skomplikowana, a łańcuchy dostaw mniej rozwinięte.
Copa-Cogeca podkreśliła, że rozumie zasadność politycznych motywacji stojących za decyzją Komisji Europejskiej, jednak to europejscy rolnicy będą musieli zmierzyć się z ekonomicznymi konsekwencjami tych działań. Propozycja ta nałożyłaby dodatkową presję finansową na działalność rolniczą, która już teraz zmaga się z wyjątkowo trudną sytuacją ekonomiczną.
Mercosur zagraża UE
Delegacje unijnych rolników i spółdzielców wysłuchały także informacji na temat polityki handlowej Komisji Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem porozumienia z krajami Mercosur oraz nowej umowy handlowej z Ukrainą. Po ogłoszeniu porozumienia między UE a blokiem Mercosur w sprawie umowy o partnerstwie, które miało miejsce 6 grudnia w Montevideo, otwarto nowy etap dyskusji. Pojawiły się nowe elementy, takie jak kwestie związane z Porozumieniem Paryskim, wylesianiem oraz mechanizmem równoważenia.
Nowy tekst porozumienia jest dostępny na stronie internetowej Komisji Europejskiej od 10 grudnia i zostanie teraz poddany procesowi weryfikacji prawnej oraz tłumaczeniom. Komisja Europejska wskazała, że możliwe głosowanie mogłoby odbyć się na początku lipca.
Nie ma porozumienia UE – Ukraina ws. handlu
Obecne Autonomiczne Środki Handlowe (ATM) z Ukrainą wygasają 5 czerwca 2025 roku. Komisja Europejska oficjalnie oświadczyła, że nie planuje ich odnowienia. Zamiast tego zamierza powrócić do Układu o Stowarzyszeniu z Ukrainą (artykuł 29). Oznaczałoby to konieczność ponownego wynegocjowania części handlowej porozumienia z Ukrainą, a przed 5 czerwca 2025 roku wymagane byłoby zatwierdzenie tej zmiany przez Radę. Komisja miała przedstawić państwom członkowskim swoją podstawę negocjacyjną dotyczącą rewizji Układu o Stowarzyszeniu z Ukrainą do końca stycznia.
– Termin ten nie został dotrzymany, gdyż jak się dowiedzieliśmy nieoficjalnie wciąż nie osiągnięto porozumienia między gabinetami komisarza ds. handlu Šefčoviča i komisarza ds. rolnictwa Hansena. Najnowsze informacje wskazują, że propozycja powinna zostać zaprezentowana w drugiej połowie lutego – podsumował M. Sikora z FBZPR.
WK