Zapach pierniczków i choinki
Wśród krążących w sieci memów wiele opisywanych jest stwierdzeniem „to jedno zdjęcie, którego zapach czujesz”, a na fotografii znajduje się potrawa lub przedmiot, przypominający nam jego woń. Nie inaczej jest z utrwalonymi w przeszłości kadrami ze świąt Bożego Narodzenia. Widok brązowych, lukrowanych pierniczków i choinki przyniesionej prosto z lasu przypomina nam ich zapach, m.in. dlatego tak chętnie kupujemy drzewka prosto z lasu i wypiekamy bożonarodzeniowe słodkości.
Co gotowały dawne panie domu na Wigilię?
Cofając się kilkadziesiąt lat wstecz, dowiemy się, że kolacja wigilijna nie wyglądała tak różnorodnie, jak podaje się ją dziś. Dawniej na stole wigilijnym również pojawiały się śledzie, jednak nie w tylu wersjach, w ilu występują dziś. Najczęściej spotykany był śledź w oleju i śmietanie. Jedną z bardziej lubianych potraw był żur grzybowy lub barszcz czerwony, któremu towarzyszyła kapusta z grochem. Jedzono również inne ryby, które były przyrządzane w różnych ziołach i przyprawach. Na deser podawano ciasta drożdżowe, pierniczki oraz kompot z suszu.
Dzisiejsze wigilie wyglądają podobnie, wersje potraw bywają tradycyjne, lecz zakrawają o nowoczesność. Tradycyjny karp często jest zastępowany innymi odmianami ryb. Przez lata zwykły śledź zyskał przynajmniej kilkanaście sposobów przygotowania. Panie domu przyrządzają również tradycyjne makowce czy serniki, ale często pojawiają się one w nieco zmodyfikowanej formie.
Czym przystrajano choinkę dawniej?
Mijające lata i nieuchronny postęp wpłynął również na zmianę dekoracji świątecznych. Kiedyś choinka musiała być żywa i nikt nie pomyślałby o tym, że zastąpi ją sztuczna kopia. Pięknie pachnące drzewo, przyniesione prosto z lasu przystrajano naturalnymi ozdobami, które miały swoje znaczenie. Na gałązkach wieszano orzechy i szyszki, będące symbolem płodności i dobrobytu, jabłka miały zagwarantować zdrowie i urodę w nowym roku, dzwoneczki dobrą nowinę, a pierniczki słodkie życie. Świeczki, którymi ozdabiano choinki, były prawdziwe, dlatego często zapalano je tylko na czas wieczerzy, by uniknąć pożarów, co mimo wszystko się zdarzało. Łańcuchy, którymi strojono drzewko wykonane były z papieru, bibuły, a czasem nawet ze słomy.
Dzisiejsze ozdoby choinkowe w większości są wykonane z plastiku, ponieważ jest on trwały i praktyczny, szczególnie gdy w domu są małe dzieci, których uwagę święcące drzewko przyciąga szczególnie. Do nabycia są również szklane bombki w różnych kształtach, jednak ich cena jest często wysoka. Papierowe łańcuchy zastąpiły kolorowe, wykonane z tworzywa sztucznego. W niewielu domach spotyka się naturalne ozdoby choinkowe sprzed lat.
Magia wigilii dawniej i dziś
Magia świąt – to stwierdzenie wraz z upływem lat nabrało zupełnie innego znaczenia niż pierwotnie. Dawniej Wigilia był czasem czuwania, bo to oznacza samo słowo wigilia, dlatego wystrzegano się kłótni. Ponadto wierzono również, że w tym dniu domy nawiedzały duchy osób zmarłych, które pojawiały się pod postaciami zwierząt. Dziś magia świąt oznacza mile spędzony czas z rodziną, pięknie przystrojone domy i mieszkania czy to, że dzieci są wyjątkowo grzeczne, co ma niewiele wspólnego z dawnym znaczeniem.
Nowoczesne tradycje w polskich domach
W Polsce od kilku lat trwa moda na jarmarki bożonarodzeniowe, których z roku na rok przybywa. Dotychczas najpopularniejszym jarmarkiem w Polsce był ten we Wrocławiu, jednak obecnie można je spotkać w niemalże każdym mniejszym mieście. Obecnie w modzie są również kalendarze adwentowe, które na początku były przygotowywane dla dzieci, by lepiej przyswoiły, czym jest adwent, jednak wraz z upływem czasu zaczęto tworzyć takie kalendarze dla dorosłych, np. z kosmetykami.
Warto pamiętać o tradycjach sprzed lat
Pomimo tego, że dawne tradycje odchodzą w niepamięć, warto do nich wracać i kultywować, gdyż wiele z nich, szczególnie starszym osobom, przywodzi na myśl wiele wspomniem. Choć wszystko podąża za przysłowiowym „duchem czasu”, to czasem wystarczy kilka symboli, by cofnąć się do Bożego Narodzenia z dawnych lat.
Przeczytaj również:
oprac. Justyna Czupryniak-Paluszkiewicz